Sadzenie nowych drzew i ich przywracanie to powszechny sposób na spowolnienie procesu ocieplenia globalnego i ochrony bioróżnorodności, który pozwala zarazem sprostać celom związanym ze zrównoważonym rozwojem. Przywrócone lasy - odpowiednio duże skupiska drzew i krzewów - gromadzą węgiel w ten sposób, że wiążą go w swoich tkankach (tzw. biomasie) - nadziemnych i pod ziemią. Szczególnie wydajne jako magazyny węgla są lasy mieszane, ponieważ w ich skład wchodzą rozmaite gatunki drzew, o odmiennych parametrach, co przekłada się na lepsze wyniki związane z magazynowaniem węgla.

W porównaniu do lasów jednogatunkowych, lasy mieszane są też bardziej odporne na choroby, działanie szkodników i zjawiska związane z zaburzeniami klimatu. To zaś zwiększa ich potencjał jako magazynów węgla na długą metę. Lasy wielogatunkowe mają też przewagę, jeśli chodzi o zapewnianie innych usług ekosystemowych (jak choćby regulacja cyklu wody czy oczyszczanie powietrza). Stanowią też ostoję większej liczby gatunków organizmów.

Choć korzyści ze zróżnicowania systemów leśnych są dobrze znane - to w wielu krajach nagminnie prowadzone są nasadzenia jednogatunkowe. Biorąc to pod uwagę, naukowcy porównali skalę, w jakiej w lasach mieszanych oraz w monokulturach uprawianych w celach przemysłowych - magazynowany jest węgiel.

"Lasy wielogatunkowe magazynują więcej węgla niż monokultury, nawet o 70 procent" - podsumowała dr Emily Warner, ekspertka w dziedzinie ekologii i bioróżnorodności z Wydziału Biologii na Uniwersytecie Oksfordzkim, pierwsza autorka badania opisanego we "Frontiers in Forests and Global Change". - "Stwierdziliśmy też, że w porównaniu do monokultur, największa różnica dotycząca magazynowania węgla dotyczy lasów mieszanych, składających się z czterech gatunków".

Naukowcy analizowali wyniki wcześniejszych badań (publikowanych od 1975 roku), w ramach których porównywano skalę magazynowania węgla przez lasy mieszane i jednogatunkowe. Dane z tych analiz zestawiono z niepublikowanymi wcześniej danymi z eksperymentów, dotyczących globalnej sieci różnorodności drzew. "Chcieliśmy zebrać istniejące dowody, aby ocenić, czy dywersyfikacja gatunków w lasach daje korzyści, jeśli chodzi o magazynowanie węgla" - mówi Warner.

Lasy gospodarcze wielogatunkowe, jakie oceniano w badaniu, miały od dwóch do sześciu gatunków. W bazie, z którą pracowali naukowcy, lasy czterogatunkowe najskuteczniej pochłaniały węgiel. Jeden z badanych miksów składał się z czterech różnych gatunków drzew liściastych, popularnych w Europie. Również mieszanki dwugatunkowe gromadziły ponad powierzchnią Ziemi więcej węgla (do 35 proc.) niż monokultury. Lasy złożone z sześciu gatunków nie wykazały natomiast wyraźnej przewagi wobec monokultur.

Naukowcy wykazali też, że dywersyfikacja składu lasów sprzyja lepszemu wiązaniu w nich węgla. Ogółem ilość węgla związana w naziemne części roślin w lasach mieszanych była 70 proc. większa, niż w przeciętnej monokulturze. Naukowcy stwierdzili też, że lasy mieszane miały 77 proc. większą zawartość węgla, niż uprawiane dla potrzeb gospodarczych monokultury, składające się z gatunków wybranych ze względu na wydajną produkcję masy drzewnej.

"To badanie pokazuje potencjał związany z dywersyfikacją składu lasów gospodarczych, a także potrzebę danych eksperymentalnych, aby poznać mechanizmy, które odpowiadają za wyniki przeprowadzonych analiz" - mówi Warner. I dodaje, że trzeba też lepiej zbadać, jak na korzyści związane z magazynowaniem węgla wpływają inne czynniki, np. lokalizacja lasu czy jego wiek, a także obecne tam gatunki". (PAP)

zan/