„Szyfrodziewczyny to kobiety wybitne, niestety jednak w większości wcale lub mało znane. Celem naszego projektu jest przywrócenie im należnej pamięci oraz popularyzacja wiedzy o ich pracy i osiągnięciach” – podkreśliła w rozmowie z Nauką w Polsce kuratorka projektu Katarzyna Kucharska.

Jak wskazała, w ostatnich kilku latach można zauważyć zwiększone zainteresowanie pionierkami informatyki. „Coraz więcej można usłyszeć np. o pierwszej programistce Adzie Lovelace, Grace Hopper pionierce języków programowania albo o Margaret Hamilton, która wraz z zespołem opracowała oprogramowanie dla systemów naprowadzania i kontroli pokładowego dowodzenia modułów misji Apollo 11. To bardzo pozytywny i cenny trend. Nadal jednak wiele do zrobienia pozostaje w zakresie zwiększania widoczności i popularyzacji wiedzy o pracy wielu innych prekursorek, która nie pozostała bez wpływu na losy wielu pokoleń” – powiedziała kuratorka.

Projekt „Szyfrodziewczyny” przybliża postacie wybitnych naukowczyń – prekursorek w dziedzinach kryptologii, matematyki, informatyki oraz pionierek rewolucji cyfrowej. To także opowieść o konspirantkach: szyfrantkach, kurierkach i agentkach służb wywiadowczych.

„Przywołujemy pamięć m.in. o Zofii Sokolnickiej – nauczycielce, emisariuszce, mistrzyni szyfrów i jednej z ośmiu pierwszych posłanek na Sejm RP; opowiadamy o Hannie Malewskiej - pisarce, kierowniczce biura szyfrów zagranicznych ZWZ i AK, wieloletniej redaktorce „Znaku”; wspominamy Wandę Modlibowską - wybitną pilotkę, emisariuszkę i szyfrantkę” – opowiadała Kucharska.

W ramach projektu, w Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu, prezentowana jest wystawa pop-up, którą można zwiedzać do końca roku.

„Na wystawie spotkamy m.in. aktorkę i gwiazdę hollywoodzką Hedy Lamarr - będącą zarazem wynalazczynią pierwowzoru sieci GSM i dzisiejszych sieci Wi-Fi, Bluetooth i GPS. Poznamy Emmy Noether - matkę współczesnej algebry, o której sam Albert Einstein mówił, że była największym matematycznym geniuszem od czasu rozpoczęcia wyższego kształcenia kobiet, a także dowiemy się, kim była tajemnicza Agnes Meyer Driscoll, nazywana również Madame X, pierwszą damą amerykańskiej kryptologii morskiej i pogromczynią japońskich szyfrów” – mówiła kuratorka.

W ramach projektu organizowane są wydarzenia i spotkania poświęcone tytułowym bohaterkom.

Ponadto, tematowi „Szyfrodziewczyn” poświęcony jest tegoroczny program rezydencji artystycznej w Centrum Szyfrów Enigma. Artystki Zuzanna Kamińska i Weronika Jaźwińska zrealizują projekt murali oraz zin (rodzaj pisma/publikacji) o polskich szyfrodziewczynach. Pierwsze wydarzenia w ramach rezydencji artystycznej CSE z udziałem publiczności odbędą się jesienią.

Projekt „Szyfrodziewczyny” jest realizowany przez Centrum Szyfrów Enigma wraz z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza. Więcej na stronie internetowej. 

Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik

akp/ agt/