Choć wegan przybywa, to tylko ok. 1,1 proc. ludzkiej populacji należy do tej grupy – zwracają uwagę specjaliści z Uniwersytetu w Grenadzie. Wiele osób robi to z przyczyn zdrowotnych, ale - jak pokazuje hiszpański zespół naukowców - zyskuje także planeta.

Wspomnieni badacze obliczyli, w jakim stopniu diety oparte na roślinach obniżają emisję CO2 i zużycie zasobów naturalnych. Wykazali też, że takie sposoby żywienia mogą dostarczać praktycznie wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

- Porównaliśmy diety o tej samej kaloryczności i stwierdziliśmy, że przejście z diety śródziemnomorskiej na wegańską wiąże się z 46-proc. niższą emisją CO2, 33-proc. mniejszym wykorzystaniem ziemi i 7-proc. mniejszym zużyciem wody, a także ogranicza inne zanieczyszczenia związane z globalnym ociepleniem – mówi dr Noelia Rodríguez-Martín, autorka publikacji, która ukazała się w piśmie „Frontiers in Nutrition”.

Ekspertka i jej koledzy opracowali cztery tygodniowe zestawy zbilansowanych pod względem odżywczym jadłospisów, obejmujących śniadanie, przekąskę przedpołudniową, obiad i kolację. Każda dieta została zaprojektowana tak, aby dostarczała 2000 kilokalorii dziennie, a porcje i skład oparto na zaleceniach najważniejszych organizacji zajmujących się żywieniem.

Punktem odniesienia była zdrowa, mieszana dieta śródziemnomorska, bogata w owoce i warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, z umiarkowanymi ilościami ryb, drobiu i mięsa. Kolejna dieta oparta była na rybach, owocach morza i roślinach, następna na jajkach i nabiale oraz roślinach, ale żadna z nich nie zawierała mięsa. Czwartą dietą była dieta wegańska, w której wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego zastąpiono roślinnymi odpowiednikami, takimi jak tofu, teksturowane białko sojowe, tempeh, jogurt sojowy, nasiona czy rośliny strączkowe.

Naukowcy wykorzystali publiczne bazy danych, aby obliczyć zawartość makroskładników, a także 22 witamin i niezbędnych mikroskładników w każdym jadłospisie. Oszacowali także całkowity ślad ekologiczny każdego jadłospisu, obejmujący szereg kluczowych wskaźników wpływu na ekosystem - od zmian klimatu i ubytku warstwy ozonowej po eutrofizację wód i ekotoksyczność.

Wyniki pokazały, że całkowita emisja gazów cieplarnianych „od produkcji do stołu” spadła z 3,8 kg ekwiwalentu CO2 dziennie w przypadku diety mieszanej - do 3,2 kg w diecie „rybnej”, 2,6 kg w diecie mleczno-jajecznej i 2,1 kg w diecie wegańskiej (spadek o 46 proc.).

Podobny wzorzec zaobserwowano w przypadku zużycia wody. Dla diety wegańskiej spadek zużycia wody wyniósł 7 proc oraz zajmowania gruntów rolnych (33 proc.).

W sumie dieta wegańska wykazała ponad 50-proc. redukcję kluczowych wskaźników wpływu na ekosystem w porównaniu z dietą mieszaną, a także ponad 55-proc. spadek częstości występowania chorób.

- W naszym porównaniu czterech diet - mieszanej, peskatariańskiej, laktoowowegetariańskiej i wegańskiej - wzorzec był jasny: im więcej produktów roślinnych, tym mniejszy ślad ekologiczny. Menu peskatariańskie przyniosło umiarkowane korzyści, choć produkcja ryb wiąże się z pewnymi kosztami środowiskowymi. Diety wegetariańskie również wypadły dobrze, ograniczając emisję dwutlenku węgla o około 35 proc. – mówi dr Noelia Rodriguez-Martín, autorka analizy.

- Jednak nie trzeba przechodzić całkowicie na weganizm, aby coś zmienić. Nawet niewielkie kroki w kierunku bardziej roślinnej diety zmniejszają emisje i oszczędzają zasoby. Każdy posiłek, w którym pojawia się więcej produktów roślinnych, przybliża nas do zdrowszych ludzi i zdrowszej planety – podkreśla.

Marek Matacz (PAP)

mat/ zan/