Po raz pierwszy dla potrzeb polskiej archeologii wykorzystano lotnicze skanowanie laserowe (LIDAR) - w pilotażowym, archeologicznym projekcie w rejonie Piły. LIDAR to metoda polegająca na skanowaniu terenu specjalistycznym urządzeniem podwieszonym do samolotu lub helikoptera. Dzięki niej uzyskano precyzyjny obraz terenu o powierzchni 20 km2. Badania, na zlecenie Polaków, zrealizowała niemiecka firma TopScan.
LIDAR to technologia rozwijana początkowo do celów wojskowych. Archeolodzy zachodnioeuropejscy używają jej od 2002 roku. Pionierami jego zastosowania do poszukiwania obiektów zabytkowych byli Niemcy. LIDAR umożliwia wykrycie stanowisk archeologicznych, które mają własną formę terenową - kurhanów, grodzisk, traktów, układów starożytnych pól.
"Dzięki wykorzystaniu LIDAR-u uzyskujemy nie tylko dokładne odwzorowanie skanowanego obszaru, ale także poznajemy formę terenową dzięki zastosowaniu odpowiedniego oprogramowania, które usuwa pokrywę roślinną" - wyjaśnia Jacek Nowakowski, inicjator projektu z ramienia leszczyńskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
Tradycyjne metody rozpoznawcze archeologów - głównie badania powierzchniowe, polegające na poszukiwaniu ceramiki i innych zabytków, nie sprawdzają się w gęsto porośniętym terenie. Lasy porastają ok. 30 proc. powierzchni Polski i stanowią terra incognita dla archeologów. Dlatego LIDAR jest dla badaczy najdawniejszych dziejów człowieka cennym narzędziem badawczym.
"Zastosowana przez nas metoda sprawdziła się. Namierzyliśmy kilka nieznanych wcześniej skupisk kurhanów rozlokowanych na zalesionym obszarze. Przed nami weryfikacja odkryć w terenie. Dobrym punktem odniesienia są stanowiska, które znamy - te również zarejestrował LIDAR" - wyjaśnia Nowakowski.
W najbliższych miesiącach archeolodzy zajmą się dokładną analizą wygenerowanej mapy i poszukiwaniem antropogenicznych form terenowych.
Metoda jest nadal dość kosztowna (skanowanie opisywanego terenu pochłonęło 20 tys. euro) jednak cenne informacje pozyskują z niej przedstawiciele wielu dyscyplin, oprócz archeologów m.in. geografowie czy przyrodnicy. Z tego względu pomiary w zachodniej Europie są wykonywanie na zlecenie kilku jednostek naukowych, które współfinansują przedsięwzięcie.
W celu wykonania badania niezbędnym warunkiem jest idealna przeźroczystość powietrza i pułap chmur powyżej 1,5 km. Na skanowanym terenie należy również rozlokować stacje GPS, które umożliwiają dokładne dopasowanie koordynatów geograficznych do wygenerowanego cyfrowego modelu terenu.
Projekt sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Sztuki, Priorytet IV Ochrona Zabytków Archeologicznych i Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
