„Józef Piłsudski i faszystowskie Włochy. Postać polskiego marszałka we włoskiej prasie i publicystyce tamtych czasów" - to hasło debaty, jaka odbyła się w stacji Polskiej Akademii Nauk w Rzymie w związku z 90. rocznicą śmierci marszałka. Zwracano uwagę na skrajnie różne oceny jego dokonań i decyzji.
O tym, jak Józef Piłsudski był postrzegany we Włoszech przez polityków, dyplomatów i publicystów mówili prof. Joanna Sondel-Cedarmas – italianistka, politolog i historyk z rzymskiego Uniwersytetu La Sapienza oraz Bartosz Smoczyk - doktorant na wydziale historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie stypendysta programu Erasmus na La Sapienzy.
Prof. Sondel-Cedarmas przypomniała, że Piłsudski bywał uważany we Włoszech za rewolucjonistę i nazywany "polskim Garibaldim", przez porównanie z bojownikiem o zjednoczenie Włoch.
Krytycznie na Piłsudskiego patrzyli włoscy nacjonaliści.
Zwycięstwo nad Armią Czerwoną, umocniło we Włoszech opinię o Piłsudskim jako mężu stanu, a taże obrońcy chrześcijaństwa.
Kolejna zmiana w postrzeganiu Piłsudskiego we Włoszech związana była z zamachem majowym. Prof. Sondel-Cedarmas przyznała, że ambasador Włoch w Polsce był początkowo zdezorientowany, za to jednoznacznie krytycznie zachowanie Piłsudskiego z maja 1926 ocenili komuniści. W ich opiniizamach był "przejawem kryzysu ustroju kapitalistycznego", a niektórzy określali go jako "faszystowski".
Na łamach włoskiej prasy pojawiały się głosy, że Piłsudski działał na rzecz odbudowy państwa. Były także stwierdzenia, że kochał Polskę, ale nie potrafił jej dobrze służyć i podzielił kraj. Nazywano go "dyktatorem", a jego współpracowników "ludźmi bez skrupułów".
Z kolei po śmierci Piłsudskiego we włoskiej prasie można było przeczytać wiele pochwał dla roli politycznej, jaką odegrał. Nazywano go "prorokiem" i "bohaterem".
Bartosz Smoczyk mówił o tym, jak postrzegał marszałka Curzio Malaparte, dziennikarz i dyplomata, który miał okazję obserwować wydarzenia w Warszawie jako attaché kulturalny włoskiej ambasady.
"Podczas kilku spotkań z Piłsudskim odkryłem, że bardziej kierował się swoją wyobraźnią i pasjami niż logiką; był bardziej zarozumiały niż ambitny, a w głębi bardziej bogaty w siłę woli niż w inteligencję" - pisał Malaparte.
Pozytywną opinię Piłsudskiemu wystawił też publicysta Umberto Nani, który nazwał go "wielkim polskim patriotą". Nani zwrócił też uwagę, że Piłsudski odgrywał ważną rolę nawet wtedy gdy przebywał w Sulejówku i "w swojej samotności bacznie czuwał nad losami swojego narodu, któremu dał niepodległość, wolność i godność".
Charakterystykę Piłsudskiego sporządził też publicysta Amedeo Giannini. Nazwał go uosobieniem "woli i władzy" i napisał, że "Można było go kochać albo nienawidzić, ale nie można było patrzeć na niego z obojętnością".
"Zmieniał cele i środki, ale nie program: odbudowa, niepodległość i dobrobyt ojczyzny"- dodał Giannini.
W Rzymie w dzielnicy Parioli Piłsudski jest patronem jednej z ulic (viale Maresciallo Piłsudski). Na granitowej kolumnie znajduje się tam popiersie, którego autorem jest Henryk Kuna. Wykonana po włosku inskrypcja głosi: "Temu, który przywrócił Polsce jej miejsce w świecie". Z tą inicjatywą upamiętnienia Piłsudskiego wyszedł tuż przed II wojną światową gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski, bliski współpracownik marszałka i ambasador RP w Rzymie.
Z Rzymu Sylwia Wysocka(PAP)
sw/ irk/ jkrz/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
