Sześć lat temu nad brzegiem rzeki Irtysz, w zachodniej Syberii, naukowcy natrafili na cenne znalezisko - skamieniałą, lewą kość udową mężczyzny, żyjącego ok. 45 tys. lat temu. To jedno z najstarszych znalezisk człowieka współczesnego poza Afryką i Bliskim Wschodem.

Badania izotopowe wykazały, że człowiek z Syberii żywił się głównie roślinami i rybami słodkowodnymi. Pod tym względem nie różnił się zbytnio od swoich współczesnych z Europy - zauważają autorzy publikacji, międzynarodowy zespół naukowców pod kierunkiem genetyka ewolucyjnego, pioniera badań neandertalczyków i denisowian, Svante Paabo z niemieckiego Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maksa Plancka.

Kość człowieka z Syberii nie dość, że przetrwała niemal cała, to jej DNA okazało się na tyle czyste, że można je było analizować. Kod genetyczny tego osobnika pozwala sądzić, że wśród dzisiejszych mieszkańców Ziemi nie ma on bezpośrednich potomków - twierdzą eksperci prowadzący te badania.

Fragment szkieletu z Syberii naukowcy porównali również z innymi pradawnymi szczątkami ludzkimi, np. chłopca z Mal’ta na Syberii (żyjącego 24 tys. lat temu) i człowiekiem z hiszpańskiej La Brania (sprzed 8 tys. lat). Stwierdzili, że jest spokrewniony z nimi w różnym stopniu. To zaś oznacza, że żył w momencie, kiedy populacje ludzi mieszkających na terenie wschodniej i zachodniej Eurazji właśnie się od siebie oddzielały - lub niewiele wcześniej.

W czasach człowieka znad Irtyszu na terenie Europy i Azji wciąż żyli neandertalczycy. Ze wcześniejszych badań prof. Svante Paabo wiadomo, że krzyżowali się z naszymi przodkami. Ślad tych krzyżówek nosimy w naszych genomach w postaci domieszki DNA neandertalskiego równej od 1,7 do 2,1 proc. (Domieszki tej nie mają za to Afrykanie. Ich bezpośredni przodkowie, pozostający na kontynencie, nie mieli kontaktu z neandertalczykami obecnymi niemal wszędzie z wyjątkiem Afryki).

Naukowcy ustalili też, że w genomie pozyskanym z kości znad rzeki Irtysz znajduje się 2,3 proc. genów neandertalskich, czyli nieco więcej, niż jest ich u dzisiejszych Europejczyków i Azjatów. Odcinki DNA neandertalskiego w genomie człowieka z Syberii są stosunkowo długie. Z ich analiz wynika, że neandertalską domieszkę człowiek z Syberii zawdzięcza poczynaniom przodków żyjących jakieś 7-13 tys. lat wcześniej.

To oznacza, że jego antenaci krzyżowali się z neandertalczykami około 50-60 tys. lat temu, czyli w czasach bliskich głównej ekspansji człowieka poza Afrykę i Bliski Wschód - zaznacza jedna z uczestniczek badania, Janet Kelso z niemieckiego Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maksa Plancka.

Wcześniej szacowano, że do takiego krzyżowania mogło dochodzić w okresie pomiędzy 37 tys. a 86 tys. lat temu. (PAP)

zan/ mrt/