Już wcześniejsze badania epidemiologiczne wykazały, że istnieje związek między jedzeniem dużych ilości czerwonego mięsa – przetworzonego i nieprzetworzonego - a wyższym ryzykiem cukrzycy typu 2. Przeważnie nie śledzono w nich jednak zmian spożycia czerwonego mięsa wraz z upływem czasu.

Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda w Bostonie (USA) oraz z Narodowego Uniwersytetu Singapurskiego przeanalizowali dane z trzech dużych badań amerykańskich: Health Professionals Follow-up Study z lat 1986-2006, w którym udział wzięło ponad 26 tys. mężczyzn oraz Nurses\' Health Study z lat 1986-2006 i Nurses\' Health Study II z lat 1991-2007, które łącznie objęły blisko 123 tys. kobiet. Dane na temat spożycia czerwonego mięsa zbierano przy pomocy ankiet, które dotyczyły różnych składników diety. Informacje aktualizowano co cztery lata.

Dzienne spożycie czerwonego mięsa przeciętnie wynosiło 130 gramów na osobę.

W trakcie badań cukrzycę typu 2 zdiagnozowano u ok. 7,5 tys. osób.

W analizie uwzględniono różne czynniki, również te, które mogą wpływać na rozwój choroby, jak wiek, występowanie cukrzycy w rodzinie, rasę, stan cywilny, palenie papierosów i inne elementy stylu życia, w tym aktywność fizyczną, picie alkoholu, ogólna kaloryczność oraz jakość diety. Pod uwagę brano też początkowe spożycie czerwonego mięsa.

Okazało się, że zwiększenie spożycia czerwonego mięsa w ciągu czterech lat miało związek z wyższym ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 2 w kolejnych czterech latach.

U osób, które w ciągu czterech lat zwiększyły jego konsumpcję o ponad 42,5 grama dziennie ryzyko cukrzycy typu 2 wzrosło o 48 proc. w porównaniu z grupą, która utrzymała konsumpcję czerwonego mięsa na wcześniejszym poziomie. Zjadanie większych porcji czerwonego mięsa wiązało się z tyciem, ale to tylko częściowo uzasadniało wzrost ryzyka cukrzycy.

Z kolei ograniczenie czerwonego mięsa w diecie o ponad 42,5 grama dziennie w pierwszych czterech latach wiązało się ze spadkiem o 14 proc. ryzyka cukrzycy typu 2 w ciągu całego okresu badań.

„Te wyniki odnoszą się zarówno do przetworzonego czerwonego mięsa, np. hot dogów czy wędlin, jak i do nieprzetworzonego, np. steków czy wieprzowiny, ale związek był silniejszy w przypadku mięsa przetworzonego” – komentuje dla serwisu USA Today główny autor pracy dr An Pan z Narodowego Uniwersytetu Singapurskiego.

Współautor pracy prof. Frank Hu z Uniwersytetu Harvarda tłumaczy, że do rozwoju cukrzycy typu 2 mogą się przyczyniać sód (z soli) oraz azotany obecne w dużych ilościach w przetworzonym mięsie. Innym czynnikiem wpływającym na ryzyko tego schorzenia może być żelazo występujące w czerwonym mięsie w postaci hemowej, które dobrze się wchłania. Nadmiar żelaza w organizmie może hamować pobieranie glukozy z krwi do komórek i przyczyniać się do rozwoju oporności tkanek na insulinę. Może też powodować tzw. stres oksydacyjny, który uszkadza komórki beta trzustki produkujące insulinę.

W komentarzu odredakcyjnym do artykułu prof. William Evans z Duke University (i zarazem z firmy farmaceutycznej GlaxoSmithKline) ocenia, że za związek, który zaobserwowano może odpowiadać głównie duża ilość tłuszczów nasyconych obecnych w czerwonym mięsie. Przyczyniają się one do stanów zapalnych w organizmie, a te z kolei zwiększają ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i cukrzycy.

Autorzy pracy radzą, by zredukować spożycie czerwonego mięsa, zwłaszcza przetworzonego, a zamiast tego wprowadzić do diety więcej orzechów, niskotłuszczowego nabiału, ryb, drobiu oraz produktów z pełnego ziarna.

Z kolei prof. Evans przypomina, że niektóre gatunki czerwonego mięsa, jak np. polędwica wołowa, zawierają bardzo mało tłuszczów (również nasyconych) i dlatego są dobrym źródłem wielu wartościowych składników odżywczych - w tym białka.

Naukowcy podkreślają w podsumowaniu, że najnowsze badania miały charakter obserwacyjny i nie dowodzą ostatecznie zależności przyczynowo-skutkowej między spożywaniem czerwonego mięsa a cukrzycą.

“Wzajemne oddziaływanie wielu czynników genetycznych oraz elementów stylu życia, które przyczyniają się do rozwoju cukrzycy typu 2 jest wyjątkowo złożone i wciąż niezbyt dobrze poznane. Głównymi czynnikami wpływającymi na ryzyko cukrzycy są poziom aktywności fizycznej, zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie, jej rozmieszczenie oraz dieta” – wyjaśnia prof. Evans. (PAP)

jjj/ tot/