Prof. Eugeniusz Cezary Król z Instytutu Studiów Politycznych PAN (historia) otrzymał nagrodę za pracę o Polsce i Polakach w propagandzie narodowego socjalizmu w Niemczech w latach 1919-1945. Książkę wydała Oficyna Wydawnicza Rytm. Składa się z 12 rozdziałów, ostatni obejmuje okres od Powstania Warszawskiego do klęski III Rzeszy, dzieło kończy bogaty zestaw ilustracji, plakatów propagandowych i satyrycznych oraz fotografii z różnych, omawianych okresów.

W dziedzinie językoznawstwa nagroda przypadła w udziale prof. Wiesławowi Borysiowi z Uniwersytetu Jagiellońskiegoáza Słownik Etymologiczny Języka Polskiego (Wydawnictwo Literackie w Krakowie). W pracy tej zawarto przykłady genezy słownictwa należącego do podstawowego zasobu leksykalnego współczesnego języka polskiego. Na przykład słowo kibic było dawniej synonimem słowa elegant lub facet i jest pochodzenia niemieckiego. Oznaczało człowieka wścibskiego, wtrącającego się do nie swoich spraw. Etymologia słowa zbrodniarz, albo dawniej zbrodzień ma bliskie związki pochodzeniowe ze słowem włóczęga, a słowa kochać - dawniej też chochlać - to znajdować w kimś lub w czymś przyjemność.

Zbiorową nagrodę w dziedzinie literatury otrzymała praca prof. Zofii Trojanowiczowej, dr Elżbiety Litewskiej, mgr Zofii Damek Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (dr Joanna Czarnomorska-Spiga, mgr Iwona Grzeszczak i mgr Małgorzata Pluta z tej samej uczelni dostały dyplomy uznania za współudział przy jej tworzeniu) za trzytomowe kalendarium życia i twórczości Cypriana Norwida (1821-1883). Praca stanowi zwieńczenie rozpoczętych 20 lat temu studiów nad tym tematem, a jej celem było sporządzenie szczegółowego, źródłowego, w pełni udokumentowanego kalendarza życia i twórczości poety, uwzględniającego ważne dla jego biografii konteksty polityczne, kulturalne, towarzyskie.

W kalendarium wykorzystano dotychczasowe publikacje norwidologiczne, prasę XIX-wieczną, źródła rękopiśmienne i archiwalne polskie i zagraniczne (kwerendy przeprowadzono m. in. we Lwowie, Wilnie, Grodnie, Chicago, Paryżu, Wrocławiu, Warszawie). Zebrane materiały, obejmujące chronologicznie całość biografii Norwida opublikowało Wydawnictwo Poznańskie, a ich wersja komputerowa dostępna jest w Pracowni Kalendarza Życia i Twórczości C. Norwida w Instytucie Filologii Polskiej UAM.

Wydziałową nagrodę w dziedzinie nauk politycznych przyznano prof. Andrzejowi Friszke z Instytutu Studiów Politycznych PAN za pracę "Przystosowanie i opór. Szkice z dziejów PRL". Książka wydana przez Bibliotekę "Więzi" liczy ponad 400 stron i składa się z takich m.in. rozdziałów jak Jałta i Poczdam w polskich koncepcjach politycznych, Polski Kościół Ewangelicki i Mazurzy, Biuro Polityczne KC PZPR w październiku 1956, Ruch protestu w marcu 1968 w dokumentach MSW przeznaczonych dla kierownictwa PZPR, Protesty przeciwko poprawkom do konstytucji w 1978 roku, Tygodnik Solidarność w roku 1981, Prymasowska Rada Społeczna w stanie wojennym, Kultura polityczna PRL w latach 1948-89.

Nagroda w dziedzinie prawa przypadła w udziale dr. Marcinowi Matczakowi za pracę dotyczącą błędu formalizmu w stosowaniu prawa. W książce wydanej przez Wydawnictwo Naukowe Scholar autor rozpatruje dylemat ducha i litery prawa i staje po stronie przeciwników biorącego ostatnio górę podejścia zwanego formalizmem prawniczym, które - jak pokazuje na wielu przykładach - nie jest rozwiązaniem właściwym i prowadzi do wielu niesłusznych rozstrzygnięć oraz pozostaje w sprzeczności z ideą rządów prawa.

Na wniosek przewodniczącego Wydziału I Nauk Społecznych PAN przyznano także wyróżnienia osobom zaangażowanym od wielu lat w sposób szczególny w prace naukowo-organizacyjne w działających przy Wydziale komisjach - Polskiej Komisji Historyków PAN i Rosyjskiej Akademii Nauk (wyróżnienie dla prof. Wiktorii Śliwowskiej, przewodniczącej komisji ze strony polskiej w latach 1996 - 2008) oraz Komisji Frazeologicznej przy Komitecie Językoznawstwa PAN (wyróżnienie dla prof. Andrzeja M. Rogali- Lewickiego, przewodniczącego komisji od 1990 roku).

PAP - Nauka w Polsce, Waldemar Pławski

bsz