Płaskie w dolnej części, a gałązkowe w górnej - tak wyglądają kolonie koralowców w pośredniej formie dostosowania do zmiennego naświetlenia. Jeśli światła jest mało, koralowce wykształcają płaskie kolonie. Gdy jest jasno - ich kolonie mają gałązkowy pokrój. Okazuje się, że "umiały" tak już prawie 400 milionów lat temu.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Kalifornijskiej Akademii Nauk przebadał skamieniałości koralowców Tabulata ze środkowego dewonu sprzed około 385 mln lat. Dewon był okresem rozwoju raf i wielkiego zróżnicowania koralowców. Z analiz wynika, że mimo prawie 400 mln lat dzielących dewońskie i współczesne koralowce, organizmy te wykazywały zaskakująco podobne reakcje na zmieniające się warunki środowiskowe. Przystosowanie do zmiennych warunków oświetlenia to już kolejna zagadka dewońskich mórz rozwiązana przez grupę badaczy z polskich uczelni we współpracy międzynarodowej.

"Duża część dzisiejszych koralowców żyje w symbiozie z fotosyntezującymi glonami (bruzdnicami), dlatego dostępność światła jest kluczowa dla ich funkcjonowania. Koralowce w zależności od ilości dostępnego światła dostosowują kształt swoich kolonii tak, by jak najefektywniej pozyskiwać z niego energię. Niezwykle barwnym przykładem tego zjawiska są przedstawiciele rodzaju Porities, którzy w warunkach słabego oświetlenia wykształcają płaskie kolonie. Natomiast gdy światła jest pod dostatkiem, ich kolonie mają gałązkowy pokrój. Co ciekawe, mogą pojawiać się również pośrednie formy z płaską podstawą kolonii i wyrastającymi z niej gałązkami. Do tej pory zjawisko to pozostawało jednak nieznane w kopalnych rafach" – mówi prof. Mikołaj Zapalski z Wydziału Geologii UW, cytowany na stronie uczelni.

Naukowcy zbadali materiał pochodzący z terenów dzisiejszego Maroka, Belgii i Polski, na który składały się dewońskie koralowce z wymarłej dziś grupy Tabulata, żyjące w okresie wielkiego rozkwitu ekosystemów rafowych, w zróżnicowanych warunkach oświetlenia. Obserwacje wykazały, że w zależności od ilości dostępnego światła przedstawiciele rodzaju Roseoporella wykształcali bliźniaczo podobne kształty kolonii jak dzisiejsze koralowce Porites.

Jak wyjaśnił badacz, plastyczność fenotypowa objawia się zdolnością danego organizmu do wykształcania odmiennych cech, takich jak budowa, fizjologia czy zachowanie, w zależności od wpływających na niego czynników środowiskowych. Zjawisko to stanowi element posiadanego „programu genetycznego” i jest wyjątkowo dobrze widoczne u koralowców.

Artykuł przedstawiający wyniki badań ukazał się w czasopiśmie „Coral Reefs”. Powstał we współpracy naukowców z Wydziału Geologii UW (doktorant Aleksander Majchrzyk i prof. Mikołaj Zapalski) z dr. hab. Michałem Jakubowiczem (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) oraz dr. Pimem Bongaertsem z Kalifornijskiej Akademii Nauk (California Academy of Sciences). Tekst źródłowy jest dostępny tutaj.

Nauka w Polsce

kol/ agt/