Badania czaszek pterozaurów sugerują, że te prehistoryczne gady względnie szybko wykształciły zdolność do lotu. Takie wnioski płyną z zastosowania tomografii komputerowej do stworzenia cyfrowej rekonstrukcji czaszek wczesnych pterozaurów, żyjących 220 mln lat temu.

Pterozaury jako pierwsze kręgowce, przed ptakami i nietoperzami, wykształciły zdolność do samodzielnego lotu. Niektóre gatunki pterozaurów ważyły nawet ok. 250 kg, a rozpiętość skrzydeł u tych gadów dochodziła niekiedy do 10 m długości.

Zdaniem naukowców względnie szybkie wykształcenie się zdolności do latania u pterozaurów stanowi kontrast do stopniowej ewolucji lotu u ptaków.

Naukowcy oparli się na analizie zagłębień po wewnętrznej stronie puszki mózgowej pterozaurów. Zagłębienia wypełnione był przez mózg, można zatem wywnioskować, jakie struktury mózgu były dobrze rozwinięte.

„Nasze badania dowodzą, że u pterozaurów lot wyewoluował wcześnie w ich ewolucyjnej historii i że stało się to mimo mniejszego mózgu, podobnego jak u dinozaurów nielotów” - opisuje kierownik badań, Matteo Fabbri z Johns Hopkins University School of Medicine (USA).

W celu lepszego zrozumienia ewolucji pterozaurów naukowcy postanowili przyjrzeć się ich wczesnym krewniakom, czyli grupie lagerpetidae, obejmującej niewielkie drzewołazy, przypominające nieco z wyglądu jaszczurki. Grupa żyła w triasie między 242 a 212 mln lat temu.

Ich mózg wykazywał cechy budowy anatomicznej, które sugerowały, że ci krewniacy pterozaurów odznaczali się doskonałym wzrokiem. Być może była to jedna z kluczowych cech, która pozwoliła pterozaurom względnie szybko w skali ewolucyjnej wzbić się w przestworza.

Najnowsze badania potwierdzają bowiem, że u pterozaurów mózg był zbudowany w podobny sposób. Już u wczesnych pterozaurów rozwinięte były obszary mózgu odpowiedzialne za widzenie. Wydaje się zatem, że zanim pterozaury wzbiły się pod niebo, ich mózg był już dość dobrze przygotowany do latania. (PAP)

krx/ zan/