Specjaliści piszą o tym na łamach „Proceedings of the National Academy of Science”.

Wcześniejsze badania, które przeprowadzili naukowcy z Queen Mary University of London sugerowały, że pszczoły i trzmiele są zdolne do zachowań inteligentnych i wykazują pewną innowacyjność oraz kreatywność. Rozumieją pojęcie „zera” i mogą wykonywać nawet proste obliczenia. Rozpoznają nawet twarze ludzi i najprawdopodobniej rozróżniają oblicze innych pszczół.

Główny autor badań Lars Chittka twierdzi, że pszczoły i trzmiele są przygnębione, gdy zostaną złowione przez pająka. Pogorszenie nastroju wykazują przez kilka dni po tym, jak uda się im wyswobodzić. A potem boją się zbliżać do kwiatów. Jego zdaniem wskazuje to, że są zdolne do odczuwania pewnych przeżyć emocjonalnych.

Specjalista wraz ze swymi współpracownikami z Queen Mary University of London w kolejnych eksperymentach postanowił sprawdzić, czy owady są w stanie odczuwać ból. Wybrano opcję polegającą na tym, że osobnik wytrzymuje ból, by dzięki niemu coś uzyskać. Na przykład człowiek wytrzyma ból, na jaki może być narażony u dentysty, by leczyć stan swego uzębienia. Z kolei zwierzęta mogą otrzymać za to pokarm.

W ten sposób sprawdzono, że ból potrafią odczuwać kraby i inne skorupiaki, takie jak homary, które drażniono prądem elektrycznym. Zwierzęta te potrafiły odróżnić silny ból od słabszego i oceniały, jak silny ból warto wytrzymać, by coś uzyskać. Podobnie było z owadami.

Brytyjscy specjaliści poddali badaniom 41 trzmieli. Próby polegały na tym, że musiały one osiąść na odpowiednio rozgrzanej płytce, co dla człowieka jest bolesne jak dotknięcia gorącego garnka, by mogły otrzymać więcej cukru. Na płytce, która nie była rozgrzana było mniej cukru. Owady wolały jednak wytrzymać bolesne niedogodności, by uzyskać więcej cukru. Były gotowe wytrzymać nawet silniejszy ból, jeśli tylko na płytce było więcej cukru.

Pytanie tylko, czy owady faktycznie odczuwają ból? Eksperyment ten na to nie odpowiada. „Uzyskanie dowodu na to, że owady odczuwają ból nie jest raczej możliwe” – twierdzi wypowiedzi dla „Science” Greg Neely, genetyk behawioralny z University of Sydney. Jego zdaniem owady nie mają na tyle rozwiniętego systemu nerwowego, by podobnie jak ludzie odczuwać emocje związane z bólem. Nie można jednak powiedzieć, że nie czują nic. (PAP)

Zbigniew Wojtasiński

zbw/ agt/