Wyniki swojej pracy opublikowali na łamach „Data in Brief”.

Zespół Mayanka Kejriwala wykorzystał techniki sztucznej inteligencji do analizy jakościowej i ilościowej reprezentacji kobiet w literaturze oraz w mediach w ogóle. Naukowcy korzystali z danych zgromadzonych w inicjatywie „Projekt Gutenberg”, która polega na udostępnianiu w sieci elektronicznych wersji książek istniejących w wersji papierowej. Autorzy ograniczyli się do 3 tys. tytułów w języku angielskim. Gatunki książek obejmowały bardzo szeroki zakres: od przygodowych i science fiction, przez romanse, po kryminały. Brano pod uwagę i powieści, i opowiadania, i poezję.

Analiza zebranych danych ujawniła, że w badanej dziedzinie sztuki utrzymuje się silna stronniczość. „Nierównowaga literacka między kobietami a mężczyznami wynosi 4:1” - mówi współautor badania, ekspert ds. uczenia maszynowego Akarsh Nagaraj.

Zwraca on uwagę, że takie dysproporcje mają realny wpływ na rzeczywistość, uprzedzenia, stereotypy. „Książki są oknem na świat, ale i na przeszłość. Nasza analiza dała wgląd w to, jak ludzie postrzegali świat na przestrzeni lat i jak się ten świat zmieniał” - podkreśla Nagaraj.

Mężczyźni są wszędzie i są głównymi bohaterami

W badaniu zwracano uwagę nie tylko na liczbę bohaterów literackich obu płci, ale także na to, czy byli oni głównymi postaciami danej pozycji, czy też bohaterami pobocznymi. Okazało się, że postacie męskie miały przeważnie kluczowe znaczenie dla historii, kobiece częściej stanowiły tło.

Wyniki wykazały również, że rozbieżność między postaciami męskimi i żeńskimi zmniejsza się w przypadku autorstwa kobiet.

Mężczyźni u władzy, kobiety są … ładne

Badacze skupili się na jeszcze jednym elemencie: wyszukiwaniu słów opisujących cechy charakteryzujące postaci literackie. Niestety to dodatkowo potwierdziło istnienie głębokich uprzedzeń oraz ich wszechobecności w społeczeństwie.

„Słowa związane z kobietami były to najczęściej przymiotniki takie jak: słaba, miła, ładna, a nierzadko głupia - opowiada Akarsh Nagaraj. - W przypadku postaci męskich wśród opisujących je wyrazów przeważały: przywództwo, władza, siła i polityka”.

„Nasze badanie dobitnie pokazuje, że znaczne różnice między płciami występują nie tylko w wielu aspektach życia gospodarczego czy społecznego, ale także kulturowego. Daje to bardzo realistyczny obraz prawdziwego społeczeństwa” - podsumowuje Kejriwal.

Naukowiec ma nadzieję, że praca jego zespołu zapoczątkuje wykorzystywanie technologii sztucznej inteligencji do podkreślania palących problemów społecznych i nierówności, którymi należy się zająć. Wyspecjalizowani eksperci, w tym informatycy, mogą oferować narzędzia do przetwarzania danych i odpowiadania na pytania, a decydenci mogą wykorzystywać te dane do wprowadzania zmian.(PAP)

Autorka: Katarzyna Czechowicz

kap/ agt/