W skład Akademii Młodych Uczonych wchodzi 35 polskich naukowców. W ślad za m.in. Konfederacją Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Radą Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polską Akademią Nauk, wystosowali oni apel do prezydenta Andrzeja Dudy o wstrzymanie prac nad projektem ustawy dot. utworzenia Akademii Kopernikańskiej.

Prezydent Andrzej Duda skierował do Sejmu projekt ustawy o Akademii Kopernikańskiej 2 marca br. Według założeń nowa instytucja ma służyć wzmocnieniu polskiej kadry akademickiej i zwiększać jej konkurencyjność.

W opinii członków AMU utworzenie Akademii Kopernikańskiej i jej organów "będzie wiązać się z rozproszeniem środków na badania oraz marginalizacją istniejących instytucji, które z powodzeniem przyczyniają się do popularyzacji polskiej nauki, wzmacniają jej międzynarodowy potencjał i efektywnie rozdzielają środki finansowe wśród najlepszych polskich uczonych".

Młodzi uczeni z AMU argumentują, że „brak konsultacji ze środowiskiem w toku prac nad projektem, a także silnie upolityczniony i niereprezentatywny charakter Akademii sprawią, że - zamiast łączyć - będzie raczej dzielić środowisko, które jak nigdy wcześniej potrzebuje obecnie solidarności”.

W swoim piśmie naukowcy wychodzą z propozycją, by ok. 25 mln zł pierwotnie zaplanowane na utworzenie Akademii Kopernikańskiej, przeznaczyć na długofalowe wsparcie badaczek i badaczy oraz studentek i studentów zmuszonych opuścić swój kraj na skutek agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.

„W naszym przekonaniu sfinansowanie np. 1 500 trzymiesięcznych stypendiów w wysokości 5 000 zł/miesiąc (...) przyczyni się do popularyzacji spuścizny wielkiego Astronoma i utrwali sławę polskiej nauki bardziej niż zaplanowane w przedmiotowym projekcie indywidualne nagrody w wysokości 500 000 złotych czy tworzenie nowej instytucji. Inicjatywa ta wpisałaby się również w aktywne działania dyplomatyczne, jakie podejmuje Pan w ostatnim czasie” – napisali naukowcy w bezpośrednich słowach do prezydenta Andrzeja Dudy.

Wystąpili też z prośbą o powołanie - w miejsce Akademii Kopernikańskiej - interdyscyplinarnej i międzysektorowej komisji, która przyznawać będzie uczonym i studentom uciekającym przed wojną stypendia na pobyt w polskich jednostkach naukowych i szkołach wyższych. Proponują, aby w skład komisji - obok prezydenta RP i jego małżonki - weszli przedstawiciele m.in. Ministerstwa Edukacji i Nauki, Polskiej Akademii Umiejętności, Rady Głównej ds. Nauki i Szkolnictwa Wyższego czy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Nowo powstała instytucja będzie miała wiele form finansowania badań naukowych. Jak mówił 2 marca br., projekt ustawy: "w jakimś sensie stanowi domknięcie reform, które do tej pory były prowadzone, gdzie powstało Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, sieć Łukasiewicz" – powiedział prezydent.

"Będą stypendia kopernikańskie, będą granty Mikołaja Kopernika, będą wreszcie nagrody kopernikańskie, które będą wręczane corocznie, niebagatelne, bo projekt przewiduje, że będzie to 500 tys. zł dla naukowca indywidualnie za ważne, istotne osiągnięcie naukowe" – mówił wówczas prezydent Duda.

Pod koniec marca inne instytucje środowiska akademickiego, m.in. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polska Akademia Nauk zaapelowały do prezydenta Andrzeja Dudy o wycofanie projektu dotyczącego Akademii Kopernikańskiej i o wstrzymanie prac nad nim. W pisemnym apelu podkreślono, że "przedłożony projekt wywołuje poważne kontrowersje merytoryczne w środowisku akademickim, jest źródłem wielu negatywnych emocji i obaw wśród polskich uczonych". Znalazła się w nim także prośba o spotkanie.

"Rozwój polskich uczelni i instytutów PAN służy całemu krajowi, decyduje o przyszłości młodych Polaków. Zwracamy się zatem z prośbą, aby Pan Prezydent zechciał rozważyć nasze argumenty. Bylibyśmy niezmiernie wdzięczni za zorganizowanie osobistego spotkania, na którym przedstawilibyśmy szczegółowo wszystkie wątpliwości, uwagi i problemy, jakie przedstawiony projekt stwarza dla polskiego środowiska akademickiego i systemu szkolnictwa wyższego. Nie znalazły się one w ocenie skutków regulacji" – napisano w tamtym liście.

Według harmonogramu obrad Sejmu w czwartek późnym popołudniem posłowie zajmą się prezydenckim projektem ustawy o Akademii Kopernikańskiej.

PAP - Nauka w Polsce

uka/ ekr/