Starsze osoby mieszkające w domach opieki często spożywają za mało wapnia i białka, co może prowadzić do osłabienia kości oraz zwiększenia ryzyka upadków i złamań. Szacuje się, że właśnie w tej grupie dochodzi do 30 proc. wszystkich złamań szyjki kości udowej.

Jak powszechnie wiadomo, pokarmy bogate w wapń i białko, takie jak mleko, jogurt czy ser pomagają zapobiegać kruchości kości. Jednak niewiele badań sprawdzało, czy zwiększenie dziennego spożycia tych pokarmów jest skutecznym i bezpiecznym sposobem zmniejszenia ryzyka złamań u osób starszych - badacze koncentrowali się raczej na suplementach diety.

Naukowcy z Australii, Holandii i USA postanowili zbadać, czy osiągnięcie zalecanego dziennego spożycia wapnia (1300 mg) i białka (1 g/kg masy ciała) zmniejszy ryzyko złamań i upadków wśród osób starszych przebywających w placówkach opiekuńczych.

Dwuletnie badanie randomizowane z grupą kontrolną objęło 60 placówek opieki w Australii. Przebywało tam 7195 osób (z tego 72 proc. kobiet; średnia wieku: 86 lat) mających właściwy poziom witaminy D, ale dzienne spożycie wapnia i białka poniżej zalecanego poziomu.

W trzydziestu losowo wybranych placówkach (interwencyjnych) zapewniono ich pensjonariuszom dodatkowe mleko, jogurt i ser, uzyskując spożycie 1142 mg wapnia/dzień i 1,1 g białka/kg masy ciała/dzień. Pozostałe 30 placówek kontrolnych zachowało zwykłe menu (700 mg/dzień wapnia i 0,9 g białka/kg masy ciała/dzień).

Analiza danych z 27 placówek interwencyjnych i 29 kontrolnych wykazała łącznie 324 złamania (z czego 135 złamań szyjki kości udowej), 4302 upadki i 1974 zgony.

Interwencja wiązała się ze zmniejszeniem ryzyka dla wszystkich złamań o 33 proc. (121 wobec 203), o 46 proc. dla złamań szyjki kości udowej (42 wobec 93) i o 11 proc. dla upadków (1879 wobec 2423). Nie było różnic między grupami pod względem śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny.

Względne zmniejszenie ryzyka złamań było podobne do stwierdzonego w badaniach z zastosowaniem silnych leków przeciwko osteoporozie.

Randomizowane badanie z grupą kontrolną jest uważane za najbardziej wiarygodny sposób ustalenia, czy dana interwencja rzeczywiście przynosi pożądany efekt, jednak naukowcy wskazują na pewne ograniczenia. Na przykład utrata uczestników ograniczyła ich zdolność do zbadania możliwych mechanizmów, które mogą przyczynić się do mniejszej liczby złamań i upadków.

Niemniej jednak autorzy podkreślają, że poprawa spożycia wapnia i białka poprzez stosowanie produktów mlecznych „jest łatwo dostępną interwencją, która zmniejsza ryzyko upadków i złamań powszechnie występujących u osób starszych w placówkach opiekuńczych”, która „ma szerokie implikacje jako środek zdrowia publicznego w zapobieganiu złamaniom w placówkach opieki nad osobami starszymi i potencjalnie w szerszej społeczności”.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ agt/