Pochodzenie rasy konik polski nie jest do końca znane. Jak wyjaśnia Adrianna Musiał, brak dostatecznej ilości materiału genetycznego od tarpanów uniemożliwia dokładne określenie, czy zwierzęta te były pierwotnie dzikie, czy wskutek prowadzenia wielu wojen na terenach południowej Ukrainy były końmi wtórnie zdziczałymi.

Konik polski to prymitywna rasa rodzima o krępej budowie ciała, która cechuje się doskonałym przystosowaniem do życia w warunkach leśnych, długowiecznością oraz odpornością na choroby i trudne warunki. Geneza pochodzenia rasy jak dotąd nie została jednoznacznie wyjaśniona. Ekspertka przedstawia dwie teorie na ten temat.

Pierwsza z nich zakłada, że koniki wywodzą się od tarpanów – wymarłego w XIX wieku gatunku dzikich koni zamieszkujących lasy Europy. Druga mówi, iż znaczącymi przodkami dla koników polskich są rasy prymitywne koni stepowych, które wywodzą się od konia Przewalskiego, znanego jako ostatni żyjący gatunek koni dzikich. Mimo istnienia dwóch różnych teorii, do tej pory nie wyjaśniono, która z nich jest prawdziwa. Badania DNA prowadzone przez Adriannę Musiał mają to zmienić.

„Analizuję materiał genetyczny pochodzący od koników polskich, koni Przewalskiego oraz materiał kopalny. Identyfikuję polimorfizmy, czyli zmiany, które występują w mitochondrialnym DNA oraz w wybranej sekwencji chromosomu Y. Analiza otrzymanych wyników pozwoli wytypować osobniki o największej zmienności. Zgodnie z ostatnimi doniesieniami zmienność sekwencji chromosomu Y może dostarczyć interesujących i unikatowych informacji, niemożliwych do identyfikacji na autosomach, dlatego to badanie będzie miało charakter nowatorski, a uzyskane sekwencje zostaną zdeponowane w międzynarodowej bazie danych NCBI i będą dostępne dla innych badaczy” - tłumaczy Adrianna Musiał.

Dodaje, że poznanie zapisu sekwencji DNA jest istotne dla zrozumienia funkcjonowania danego organizmu. Informacja genetyczna determinuje nie tylko wygląd, ale również m.in. predyspozycje do rozwoju różnych chorób, a także gra nieocenioną rolę w określaniu pokrewieństwa pomiędzy osobnikami.

Adrianna Musiał stosuje nowoczesne techniki genetyki molekularnej, takie jak sekwencjonowanie metodą Sangera oraz sekwencjonowanie następnej generacji. Spodziewa się uzyskać wyniki opisujące zmienność mitochondrialnego DNA dziedziczonego w linii żeńskiej oraz zmienność w obrębie chromosomu Y, który jest dziedziczony w linii męskiej. To z kolei umożliwi weryfikację teorii dotyczących genezy pochodzenia rasy konik polski - unikalne polimorfizmy w badanych sekwencjach pozwolą na oszacowanie genetycznego stopnia spokrewnienia z koniem Przewalskiego oraz kopalnymi szczątkami koni dzikich - tarpanów. Uzyskane wyniki zostaną zestawione z dostępnymi w banku genów sekwencjami chromosomu Y oraz mtDNA w celu zbadania związku z współczesnymi rasami koni domowych.

„Jeżeli uda się ustalić pochodzenie konika polskiego i jego spokrewnienie z innymi rasami koni, to być może informacje te okażą się kluczowe w nakreśleniu historii utrzymywania koni na terenie Polski, ale również innych krajów europejskich. Ustalenie, która z ras jest najstarsza i mogła być protoplastą innych ras, pozwoli rzucić nowe światło na wielowiekowy proces hodowli koni w Europie i może uzupełnić brakujące w nim ogniwo” - dodaje stypendystka 20. edycji Programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.

Adrianna Musiał jest absolwentką Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku Biotechnologia (licencjat), a następnie od 2018 r. Biotechnologia molekularna (studia magisterskie). W 2017 r. dołączyła do Laboratorium Genetyki Molekularnej Instytutu Zootechniki przy Państwowym Instytucie Badawczym w Balicach, gdzie pracuje pod kierunkiem dr hab. Katarzyny Ropki-Molik. Rozpoczęcie współpracy z Instytutem Zootechniki zaowocowało w 2019 r. trzema publikacjami w czasopismach z tzw. listy filadelfijskiej. W listopadzie 2019 r. Mgr Adrianna Musiał odbyła staż na Uniwersytecie Medycyny Weterynaryjnej w Wiedniu, pod opieką prof. Barbary Wallner, gdzie analizowała pochodzenie męskich linii założycielskich koni rasy konik polski przy użyciu markerów zlokalizowanych na chromosomie Y. Od grudnia 2019 r. jest kierownikiem grantu badawczego, otrzymanego w ramach konkursu „Diamentowy Grant”. W lipcu 2020 r. ukończyła studia magisterskie z oceną bardzo dobrą, a tytuł magistra obroniła pracą pt.: „Analiza zmienności mitochondrialnego DNA w obrębie wybranych żeńskich linii założycielskich rasy konik polski”. Badaczka otrzymała stypendium rektora UJ dla najlepszych studentów i stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wybitne osiągnięcia.

PAP – Nauka w Polsce

kol/ zan/