Pomieszczenia biurowe, kina, teatry, stacje kolejowe, stadiony – wszystkie te obiekty muszą być przystosowane do jak najszybszej ewakuacji, na przykład w wypadku pożaru. Duże znaczenie ma nie tylko usytuowanie wyjść, ale także przeszkód w rodzaju kolumn, które mogą spowalniać ruch tłumu. Niestety, niewiele jest danych dotyczących najlepszych rozwiązań, a ogłaszanie fałszywych alarmów, aby sprowokować wybuch paniki, byłoby nieetyczne.

Majid Sarvi z Monash University w Melbourne (Australia) postanowił skorzystać z pomocy owadów społecznych – mrówek. Panika wśród mrówek jest dobrym i tanim modelem zachowania ludzi, a jej wywoływanie nie wiąże się z etycznymi rozterkami.

Aby skłonić mrówki argentyńskie (Linepithema humile) do ucieczki, naukowcy wykorzystali naturalny środek odstraszający owady – citronellę. Mrówki uciekały z pomieszczeń o rozmaicie rozmieszczonych wyjściach i przeszkodach. Ewakuacja szła najsprawniej, gdy wyjścia znajdowały się w narożnikach, a nie pośrodku ścian – nawet, gdy były częściowo zasłonięte przeszkodami. Natomiast wyjścia pośrodku ścian zwykle były blokowane przez napływ mrówek

Wybrane z pomocą mrówek projekty były następnie testowane z użyciem modelu komputerowego, symulującego zachowanie ludzi. Czas ewakuacji przez wyjście umieszczone w rogu, z dużym filarem przed nim, skrócił się o 160 proc. w porównaniu z wyjściem pośrodku ściany.

Niektórzy eksperci analizujący nagrania z ewakuacji rozmaitych obiektów zwracają uwagę, że w obliczu zagrożenia ludzie nie zawsze ulegają panice i zachowują się jak bezmyślna masa - bywa, że postępują w sposób uporządkowany - na przykład pomagają słabszym.

Aby sprawdzić, jak przebiega ewakuacja, gdy nie ma paniki, australijscy naukowcy chcą teraz badać zachowanie prosionków szorstkich (potocznie nazywanych stonogami). Są większe od mrówek i poruszają się spokojniej.(PAP)

pmw/ agt/