Artemis Accords to porozumienie pomiędzy Stanami Zjednoczonymi, a innymi krajami dotyczące zasad eksploracji przestrzeni kosmicznej. Pierwsze porozumienie zostało podpisane w 2020 roku pomiędzy USA, a siedmioma państwami: Australią, Kanadą, Włochami, Japonią, Luksemburgiem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Wielką Brytanią.

Polska podpisała porozumienie 26 października 2021 roku, jako trzynasty z krajów na świecie i czwarty w Europie. Podpis złożył wtedy Grzegorz Wrochna, prezes Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA).

Artemis Accords ma ścisły związek z amerykańskim programem Artemis, którego celem jest załogowy powrót na Księżyc i bardziej intensywna eksploracja naturalnego satelity Ziemi, a w dalszej perspektywie przygotowania do załogowego lotu na Marsa.

W ramach Artemis Accords określone są ogólne zasady pokojowej współpracy w kosmosie. Zapisy przewidują m.in. transparentność działań; współpracę przy rozwoju infrastruktury takiej jak magazyny, lądowiska, systemy zasilania, dostawy paliw; pomoc dla personelu w kosmosie w przypadku wystąpienia zagrożeń; rejestracja obiektów kosmicznych; otwarte dzielenie się danymi naukowymi; ochronę kosmicznego dziedzictwa ludzkości (np. miejsc dawnych lądowań sond kosmicznych); przeciwdziałanie zaśmieceniu orbity.

W Artemis Accords znajdują się też odwołania do niektórych zapisów Traktatu o Przestrzeni Kosmicznej z 1967 roku. Polska jest stroną tego traktatu, podobnie jak 114 innych krajów świata, a dodatkowe 22 kraje podpisały traktat, ale nie ukończyły procesu ratyfikacji.

W 2024 roku porozumienie Artemis Accrods ze Stanami Zjednoczonymi podpisały kraje takie jak Belgia, Grecja, Urugwaj, Szwajcaria, Szwecja, Słowenia. Najnowszym państwem, które dołączyło do tego grona jest Litwa. Ceremonia podpisania umowy odbyła się 15 maja w Wilnie.(PAP)

cza/ agt/