„Mamy dowody, że spożycie ultraprzetworzonej żywności (UPF) zwiększa się na całym świecie na skutek intensywnych działań korporacji” – stwierdza główny autor publikacji prof. Carlos Augusto Monteiro, emerytowany profesor z Uniwersytetu w Sao Paulo.

Specjalista twierdzi, że produkcja UPF jest wysoce opłacalna, dlatego przemysł spożywczy nie jest zainteresowany produkcją żywności mniej przetworzonej, jaka była w przeszłości. Zarzuca nawet producentom, że wspierają lobbing podważający kampanie promujące zdrowe odżywianie się.

Prof. Monteiro w 2009 r. po raz pierwszy użył określa „ultraprzetworzona żywność”, wprowadzając nową klasyfikację żywności podzieloną na cztery grypy w zależności stopnia jej przetworzenia.

Współautor artykułu na ten temat prof. Barry Popkin, również emerytowany profesor z University of North Carolina, uważa, że producenci żywności są w stanie podwoić, a nawet potropić zyski, przekształcając kukurydzę, pszenicę i fasolę w „bezkaloryczną i bezzapachową papkę, która następnie jest przetwarzana z użyciem sztucznych dodatków”.

43 ekspertów ds. żywności z całego świata powołuje się na liczne badania przekonujące, że żywność ultraprzetworzona szkodzi zdrowiu i apeluje, żeby ograniczyć promujący ją agresywny marketing oraz lobbing, szczególnie w odniesieniu do dzieci.

International Food & Beverage Alliance (IFBA), organizacja skupiająca producentów żywności oraz napojów bezalkoholowych, twierdzi w informacji przekazanej CNN, że nie ma zgodności wśród ekspertów ds. zdrowia odnośnie do tego, co to jest ultraprzetworzona żywność. Sekretarz generalny IFBA Rocco Renaldi zwraca uwagę, że gdyby przyjąć proponowane zmiany, mogłoby to grozić ograniczeniem dostępu do żywności przetworzonej, jak również też tej, która jest bezpieczna i pożądana.

Autorzy artykułu twierdzą, że przemysł spożywczy sponsoruje badania, których celem jest wykazanie, że ultraprzetworzona nie jest szkodliwa dla zdrowia. Przegląd sponsorowanych badań wykazał, że pięciokrotnie częściej wskazywano w nich na brak związku między tą żywnością a otyłością.

Prof. Marion Nestle z New York University, autorka wielu książek na temat polityki przemysły spożywczego, twierdzi, że żywność przetworzona jest tak opracowywana, żeby była smaczna i uzależniająca. Jej zdaniem producenci czerpią z metod, jakie dawniej były wykorzystywane przez przemysł tytoniowy.

W Stanach Zjednoczonych 70 proc. sprzedawanych w sklepach produktów spożywczych to żywność ultraprzetworzona, niedroga i wygodna w użyciu. Według amerykańskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób w Atlancie w diecie amerykańskich dzieci 62 proc. spożywanych kalorii pochodzi z żywności UPF. W przypadku dorosłych Amerykanów przypada na nią 53 proc. spożywanych kalorii.

Spożycie UPF poza USA i Unią Europejską szybko wzrasta - także w Brazylii, Kanadzie i Meksyku oraz w Chinach i Korei Południowej. „To oznacza, że tradycyjna świeżo przygotowywana żywność szybko traci grunt” – stwierdza prof. Maria Laura da Costa Louzada z Uniwersytetu w Sao Paulo. Jej zdaniem bez odpowiedniej polityki prozdrowotnej konsumpcja żywności ultraprzetworzonej będzie nadal rosła.

Skutki tego dla zdrowia mogą być katastrofalne – ostrzegają eksperci na łamach „Lancet”. Powołują się oni na 104 badania, z których 92 wykazały, że ultraprzetworzona żywność zwiększa ryzyko chorób przewlekłych.

Zbigniew Wojtasiński (PAP)

zbw/ agt/