Dotychczasowe badania wykazały, że stres przeżywany w czasie ciąży może zwiększać ryzyko zaburzeń zachowania u potomstwa. Nie było jednak wiadomo, czy może również predysponować dziecko do bycia ofiarą przemocy ze strony rówieśników.

Aby to sprawdzić naukowcy z University of Warwick w Coventry w Wielkiej Brytanii przeanalizowali dane zebrane wśród niemal 9 tys. dzieci i ich rodziców biorących udział w wieloletnim badaniu pt. Avon Longtitudinal Study of Parents and Children (ALSPAC).

Trudności przeżywane przez rodzinę oraz występowanie lęków i depresji u matki oceniano w regularnych odstępach czasu – gdy była w ciąży oraz okresie po urodzeniu dziecka. Od rodziców, nauczycieli i samych uczniów zebrano informacje na temat przemocy doświadczanej w szkole, gdy dzieci były w wieku od 7 do 10 lat.

Do najważniejszych czynników wywołujących nadmierny stres u ciężarnej naukowcy zaliczyli poważne problemy rodzinne, jak trudności finansowe, nadużywanie alkoholu lub narkotyków oraz stan psychiczny kobiety.

Okazało się, że czynniki te w bezpośredni sposób zwiększały ryzyko tego, że jej dziecko będzie w przyszłości ofiarą przemocy szkolnej.

W analizie uwzględniono takie czynniki, jak problemy rodzinne i zdrowie psychiczne matki w okresie po urodzeniu dziecka do wieku przedszkolnego, sposób jego wychowywania, konflikty między partnerami oraz ich temperament.

Konflikty między rodzicami oraz nieprawidłowości w opiece rodzicielskiej dodatkowo wpływały na predyspozycje dziecka do bycia ofiarą przemocy rówieśniczej.

"Gdy jesteśmy narażeni na stres do naszego krwiobiegu wydzielają się duże ilości różnych neurohormonów. W przypadku kobiety ciężarnej może to powodować zmiany w systemie reagowania na stres u rozwijającego się płodu" - komentuje główny autor pracy prof. Dieter Wolke.

Takie zmiany, według badacza, mogą z kolei wpływać na przyszłe zachowanie dziecka i jego reakcje emocjonalne na stres, związany m.in. z doświadczaniem przemocy ze strony rówieśników.

"Dzieci, które łatwiej okazują, że są zestresowane, np. poprzez płacz, ucieczkę, strach, są częściej wybierane przez rówieśników na obiekt dokuczania i maltretowania" – wyjaśnia prof. Wolke.

Jego zdaniem tworzy się wówczas coś w rodzaju błędnego koła – dziecko ze zmienionym systemem reakcji na stres jest bardziej narażone na przemoc w szkole, co dodatkowo nasila jego odpowiedź na stresujące sytuacje i zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia problemów psychicznych w przyszłości. (PAP)

jjj/