15 sierpnia 1973 roku w Mabledon koło Londynu zmarł <strong>gen. Marian Kukiel</strong>, żołnierz Wojska Polskiego, polityk, działacz społeczny i historyk wojskowości. W tym roku mija 35 lat od jego śmierci. Marian Włodzimierz Kukiel urodził się 15 maja 1885 roku w Dąbrowie Tarnowskiej. Podczas edukacji w tarnowskim gimnazjum klasycznym był związany z ruchami niepodległościowymi i rewolucyjnymi, takimi jak Organizacja Nieprzejednanych i lwowska Organizacja Promienistych.
W 1903 roku zaczął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego. Pod koniec roku 1905 za działalność podziemną został zatrzymany i osadzony w więzieniu w Piotrkowie Trybunalskim. W 1908 roku wspólnie z Józefem Piłsudskim, Władysławem Sikorskim, Kazimierzem Sosnkowskim i Mieczysławem Dąbkowskim powołał we Lwowie Związek Walki Czynnej, a w 1910 współtworzył Związek Strzelecki "Strzelec".
W wieku 24 lat Kukiel doktoryzował się na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego. Podczas I wojny światowej walczył w I Brygadzie Legionów Polskich i w Polskich Siłach Zbrojnych. W roku 1917 ukończył Wojenny Kurs Oficerów Sztabu Generalnego. W sierpniu tego samego roku powierzono mu funkcję pierwszego komendanta Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej. Rozpoczął w ten sposób służbę w Wojsku Polskim.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku był dowódcą 51. Pułku Strzelców Kresowych, a później 24. Brygady Piechoty. We wrześniu 1920 roku został zastępcą szefa Oddziału III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Zajmował się organizacją prac badawczych w Wydziale Historyczno-Operacyjnym ministerstwa. W roku 1921 powierzono mu funkcję szefa Oddziału III Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Na początku roku 1923 został szefem Biura Historycznego Sztabu Generalnego. W kwietniu 1923 roku objął dowództwo 13. Dywizji Piechoty w Równem.
W marcu roku kolejnego otrzymał od prezydenta Stanisława Wojciechowskiego awans na generała brygady. W roku 1925 powierzono mu funkcję szefa Biura Historycznego Sztabu Generalnego, którym kierował do przewrotu majowego w 1926 roku, podczas którego pozostawał w opozycji do działań marszałka Piłsudskiego. We wrześniu tego samego roku został przeniesiony w stan nieczynny, a w styczniu roku 1930 - w stan spoczynku.
W okresie międzywojennym Kukiel był związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, gdzie pracował naukowo, a w czerwcu 1927 roku przeprowadził przewód habilitacyjny. W tym okresie pełnił również funkcję dyrektora Muzeum Czartoryskich w Krakowie, był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
W sierpniu 1939 roku w obliczu zbliżającej się wojny Kukiel zgłosił się ochotniczo do armii. Nie otrzymał jednak przydziału i uczestniczył wraz z ludnością w obronie Lwowa. Po klęsce kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie gen. Sikorski powierzył mu funkcję zastępcy ministra spraw wojskowych. Po klęsce Francji przedostał się wraz z armią do Anglii, gdzie został szefem Obozów i Oddziałów Polskich w Szkocji, przekształconych później w 1. Korpus Polski. We wrześniu 1942 roku mianowano go ministrem obrony narodowej, którą to funkcję sprawował do 1949 roku.
Po 1945 roku Kukiel został na emigracji w Anglii, gdzie współtworzył Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego. Od 1965 roku był szefem Zarządu Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego, a także pomysłodawcą założenia Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie Polskiego i Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie.
Marian Kukiel zmarł 15 sierpnia 1973 roku w szpitalu w Mabledon koło Londynu. Spoczął na londyńskim cmentarzu Kensal Green obok żony Stanisławy. AKN
PAP - Nauka w Polsce
bsz/tot
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
