Co więcej, stosowanie tych leków w kombinacji dodatkowo nasila ich wpływ na narastanie antybiotykooporności.

Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), problem oporności drobnoustrojów na leki stanowi globalne zagrożenie dla zdrowia ludzi. Szacuje się, że w 2019 r. oporność bakterii na antybiotyki była bezpośrednio odpowiedzialna za 1,27 mln zgonów. Za główną przyczynę uważa się niewłaściwe i nadmierne korzystanie z antybiotyków.

Naukowcy z University of South Australia w Adelajdzie (Australia) wykazali teraz, że również inne leki, nie będące antybiotykami, mogą wpływać na powstawanie oporności drobnoustrojów.

Badanie prowadzono wśród seniorów, mieszkańców domów opieki, u których często – z powodu licznych chorób – stosuje się wiele różnych leków, w tym antybiotyki.

Specjaliści wzięli pod uwagę dziewięć powszechnie używanych leków: ibuprofen (przeciwzapalny lek na bóle i gorączkę), diklofenak (lek przeciwzapalny i przecwiwbólowy), paracetamol (przeciwbólowy i przeciwgorączkowy), furosemid (lek moczopędny stosowany w leczeniu nadciśnienia, obrzęków), metformina (lek na cukrzycę i insulinooporność), atorwastatyna (lek z grupy statyn obniżający wysoki poziom cholesterolu), tramadol (silny lek przeciwbólowy stosowany m.in. po operacjach), temazepam (z grupy benzodiazepin, działający uspokajająco i nasennie) oraz pseudoefedryna (powszechnie stosowana w zapaleniu górnych dróg oddechowych).

Okazało się, że dwa z nich, tj. ibuprofen oraz paracetamol, zwiększały częstość mutacji powstających pod wpływem cyprofloksacyny (antybiotyku o szerokim spektrum działania) u bakterii Escherichia coli, które wywołują choroby układu pokarmowego i dróg moczowych. Prowadziło to do rozwoju silnej oporności tych bakterii na antybiotyki.

Jednoczesne stosowanie tych dwóch leków dodatkowo zwiększało częstość mutacji i poziom oporności E. coli na cyprofloksacynę.

- Kiedy bakterie były wystawione na działanie cyprofloksacyny w połączeniu z ibuprofenem i paracetamolem, rozwinęło się u nich więcej mutacji genetycznych niż w przypadku działania samego antybiotyku, co pomagało im szybciej rosnąć i stawać się wysoce opornymi. Co niepokojące, bakterie były nie tylko oporne na cyprofloksacynę, ale zaobserwowano u nich również zwiększoną oporność na wiele innych antybiotyków z różnych klas – skomentowała główna autorka pracy dr Rietie Venter.

Jak zaznaczyła, odkrycie to jest niezwykle ważne ze względu na to, że u seniorów regularnie stosuje się wiele różnych leków naraz (tzw. polipragmazja). - Zjawisko to jest szczególnie powszechne w domach opieki dla osób starszych, gdzie seniorom przepisuje się wiele leków – nie tylko antybiotyki, ale także leki przeciwbólowe, nasenne czy obniżające ciśnienie krwi, co sprawia, że takie miejsca sprzyjają rozwojowi oporności bakterii na antybiotyki – wyjaśniła dr Venter.

W jej opinii nie oznacza to, że „powinniśmy zaprzestać stosowania tych leków, ale musimy zwracać większą uwagę na ich interakcje z antybiotykami”.

- Badanie to wyraźnie przypomina, że musimy dokładnie rozważyć ryzyko związane ze stosowaniem wielu leków – szczególnie w ośrodkach opieki nad osobami starszymi, gdzie podopiecznym często przepisuje się kombinację długoterminowych terapii – wskazała badaczka.

Autorzy pracy uważają, że dalsze badania nad interakcjami leków u osób poddawanych długotrwałemu leczeniu farmakologicznemu pozwolą lepiej zrozumieć, w jaki sposób powszechnie stosowane leki mogą wpływać na skuteczność antybiotyków. (PAP)

jjj/ bar/