Topniejące alpejskie lodowce to problem, który jest obserwowany od wielu lat. Z podobnymi wyzwaniami zmagają się zresztą zlodowaciałe regiony górskie na całym świecie. W związku z tym na Uniwersytecie w Innsbrucku ruszył Program Ochrony Lodowców (Glacier Stewardship Programm - GSP). W jego realizację zaangażowanych jest ponad 20 uniwersytetów i placówek badawczych z całego świata.

Celem inicjatywy jest opracowanie innowacyjnych i opartych na dowodach naukowych strategii, które pozwolą na lokalne spowolnienie topnienia lodowców, ograniczenie zagrożeń związanych z globalnym ociepleniem i zachowanie różnorodności biologicznej mikroorganizmów zamieszkujących lodowce. „Aby uchwycić wszystkie te aspekty, potrzebujemy badań interdyscyplinarnych, łączących różne perspektywy” – wyjaśnia w rozmowie z ORF prof. Birgit Sattler, limnolog z Instytutu Ekologii Uniwersytetu w Innsbrucku.

Badaczka zwraca uwagę, że utrata mas lodu ma daleko idące konsekwencje: lodowce magazynują około 70 proc. zasobów słodkiej wody na Ziemi i zaopatrują w wodę pitną 22 procent światowej populacji. Mają one zatem kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa wodnego i żywnościowego miliardów ludzi. Topnienie lodowców prowadzi również do destabilizacji regionów górskich. Chodzi m.in. o osuwiska skalne, lawiny lodowe i występowanie z brzegów jezior lodowcowych.

We współpracy z lokalnymi społecznościami i instytucjami zespół zamierza opracować nowatorskie podejścia technologiczne, które pozwolą spowolnić topnienie lodu lodowcowego i zwiększyć jego odblask. W ramach inicjatywy zostanie również powołana globalna sieć obserwatoriów zagrożeń lodowcowych, których zadaniem będzie monitorowanie i przewidywanie zagrożeń, takich jak występowanie z brzegów jezior lodowcowych czy lawiny lodowe.

W ramach prac wykorzystane zostaną systemy nadzoru wspomagane sztuczną inteligencją oraz technologie satelitarne. Ponadto w Szwajcarii ma zostać utworzony międzynarodowy biobank mikrobiomu, którego celem będzie zabezpieczenie i rozszyfrowanie mikroorganizmów lodowcowych.

Badacze zwracają uwagę, że nawet przy realizacji najbardziej ambitnego celu ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza, do końca stulecia zniknie nawet połowa lodowców na Ziemi. Modele klimatyczne przewidują, że przy obecnych scenariuszach emisji gazów cieplarnianych należy spodziewać się wzrostu średniej globalnej temperatury o 2,7 stopnia Celsjusza do 2100 r. Oznaczałoby to niemal całkowity zanik lodowców w Europie Środkowej, zachodniej Kanadzie, USA i Nowej Zelandii.

Tomasz Dawid Jędruchów (PAP)

tdj/ bar/