"Współpraca ta przejawia się nie tylko na poziomie uczelni czy w ramach projektów europejskich, ale również poprzez realnie funkcjonujące mechanizmy, które łączą nasze państwa" - podkreślił wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego.

W rozmowie z PAP Szeptycki zwrócił uwagę, że w obszarze nauk przyrodniczych i matematycznych szczególną rolę odgrywają Centra Doskonałości Naukowej Dioscuri, natomiast w sferze nauk społecznych i humanistycznych "kluczowym instrumentem dwustronnym jest Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki".

W ciągu 15 lat swojej działalności Fundacja sfinansowała około 500 różnego rodzaju konferencji i projektów naukowych, zwłaszcza w zakresie specjalnych ścieżek tematycznych definiowanych wspólnie przez obie strony - podkreślił wiceminister.

Wśród tych zagadnień znalazły się II wojna światowa i pamięć zbiorowa w kontekście 1989 roku, a także aktualne tematy, takie jak pełnowymiarowa inwazja Rosji na Ukrainę w 2022 roku oraz jej wpływ na Polskę i Niemcy. "Tak zaawansowana współpraca dwustronna (...) nie jest powszechnie spotykana w stosunkach z innymi krajami" - zauważył Szeptycki.

Zdaniem wiceministra to szczególnie istotne w kontekście nauk społecznych i humanistycznych, które z natury mają charakter mniej uniwersalny niż przyrodnicze czy ścisłe, poruszają bowiem tematy bardziej zakorzenione w specyfice poszczególnych państw.

"Skuteczne budowanie wspólnej przyszłości i przełamywanie wzajemnych uprzedzeń wynikających z historii wymaga takich przedsięwzięć, które pomagają stworzyć wspólną narrację i zrozumieć to, co miało miejsce w przeszłości. Takie inicjatywy pozwalają ograniczyć, a przynajmniej zmniejszyć wpływ populizmów, które mogą eskalować antagonizujące narracje antyniemieckie czy antypolskie" - podkreślił rozmówca PAP. "W tym kontekście instrumenty takie jak Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki mają znaczenie nie tylko naukowe, ale również polityczne" - dodał.

Ostatnie 35 lat w stosunkach polsko-niemieckich wiceminister ocenia zdecydowanie pozytywnie. "Oczywiście zdarzały się trudniejsze okresy, ale stosunki polityczne, międzypaństwowe są z natury rzeczy zmienne. To, co ważne, to, że udało nam się zbudować silne więzi w wielu innych obszarach, takich jak gospodarka, różnego rodzaju programy wymiany młodzieży, studentów czy liczne projekty naukowe realizowane wspólnie przez polskich i niemieckich badaczy" - podkreślił.

Niepokój budzić może, zdaniem wiceministra, "nie tyle stan relacji politycznych, (co) na przykład kwestia przyszłości strefy Schengen – kluczowego osiągnięcia, które ma ogromne znaczenie dla obywateli państw Unii Europejskiej, w tym Polski i Niemiec". "Powrót do kontroli granicznych stanowi realne zagrożenie, które może naruszyć pewien materialny dorobek współpracy naszych krajów" - ocenił.

"Ważne jest, że udało nam się stworzyć solidną bazę dwustronnych stosunków w sferach społecznych, gospodarczych, kulturalnych, naukowych. Dopóki ta baza będzie funkcjonować, relacje między naszymi krajami pozostaną silne nawet w obliczu ewentualnych trudności politycznych" - podkreślił Szeptycki.

Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)

bml/ akl/ amac/