Badania nad wpływem cukru na zdrowie wykazały, że jego wyższe spożycie zwiększa ryzyko niektórych chorób układu krążenia, na przykład tętniaków czy udaru mózgu. W szczególności dotyczy to słodzonych napojów, które podnoszą ryzyko udaru, niewydolności serca i migotania przedsionków.

Jednak także ekstremalnie niskie spożycie cukru wiązało się z pogorszeniem zdrowia układu krążenia. Najniższe ryzyko chorób układu krążenia stwierdzono u osób, które sporadycznie jadły różne smakołyki.

„Najbardziej uderzającym odkryciem wynikającym z naszego badania jest rozbieżność związku pomiędzy różnymi źródłami dodanego cukru a ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych — powiedziała Suzanne Janzi, doktorantka na Uniwersytecie w Lund (Szwecja) i autorka artykułu (https://doi.org/10.3389/fpubh.2024.1452085). - Ten zaskakujący kontrast podkreśla znaczenie rozważenia nie tylko ilości spożywanego cukru, ale także jego źródła i kontekstu”.

Chociaż większość instytucji zdrowia publicznego zaleca ograniczenie spożycia cukru w celu ochrony zębów i poprawy diety, wcześniej istniały ograniczone dowody dotyczące wpływu spożycia cukru na choroby sercowo-naczyniowe. Choroby te są główną przyczyną zgonów i chorób w Europie, a zmiana diety jest stosunkowo łatwym sposobem na zmniejszenie ryzyka.

Aby zrozumieć, w jaki sposób spożycie cukru wpływa na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i czy spożywanie różnych rodzajów cukru zmienia to ryzyko, naukowcy zebrali dane z dwóch głównych badań kohortowych, Swedish Mammography Cohort i Cohort of Swedish Men. W badaniach tych ankiety dietetyczne zostały przeprowadzone w 1997 i 2009 roku, co pozwoliło monitorować diety uczestników w czasie.

Po dokonaniu wykluczeń w celu zapewnienia, że dwie kohorty mają takie same kryteria włączenia i usunięcia niezależnych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, naukowcy otrzymali próbę 69 705 uczestników.

Przyjrzeli się trzem klasom spożycia cukru — dodatkom, takim jak miód, słodkim przekąskom, takim jak ciastka, oraz słodzonym napojom, takim jak napoje gazowane — i siedmiu chorobom sercowo-naczyniowym: dwóm różnym typom udaru, zawałom serca, niewydolności serca, tętniakom aorty, migotaniu przedsionków i zwężeniu aorty.

Uczestnicy byli monitorowani aż do zgonu, zdiagnozowania jednej z chorób sercowo-naczyniowych lub do końca okresu obserwacji (w roku 2019). W tym okresie u 25 739 uczestników zdiagnozowano chorobę sercowo-naczyniową. Następnie naukowcy wykorzystali te dane, aby ustalić, w jaki sposób różne rodzaje spożycia cukru wpływają na ryzyko różnych chorób sercowo-naczyniowych.

Spożywanie słodkich napojów okazało się być gorsze dla zdrowia niż jakikolwiek inny rodzaj spożycia cukru: picie większej ilości słodzonych napojów znacznie zwiększa ryzyko udaru niedokrwiennego, niewydolności serca, migotania przedsionków oraz tętniaka aorty brzusznej.

„Płynne cukry, znajdujące się w słodzonych napojach, zazwyczaj zapewniają mniejsze uczucie sytości niż formy stałe — sprawiają, że czujesz się mniej pełny — co potencjalnie prowadzi do nadmiernego spożycia” — powiedziała Janzi. „Kontekst również ma znaczenie — słodkie przekąski są często spożywane w sytuacjach towarzyskich lub na specjalne okazje, podczas gdy słodzone napoje mogą być spożywane częściej” - dodała.

Zwiększone spożycie cukru w różny sposób wpływało na choroby układu krążenia. Prawdopodobnie dlatego, że spożywanie dodatkowego cukru w różny sposób wpływało na indywidualny profil ryzyka uczestników. Zwiększone spożycie cukru zwiększało ogólne ryzyko udaru niedokrwiennego i tętniaka aorty brzusznej, a także ryzyko niewydolności serca u uczestników z prawidłowym indeksem masy ciała (BMI).

Jednak najwyższe ryzyko negatywnych skutków zdrowotnych wystąpiło w kategorii najniższego spożycia słodkich przekąsek. Natomiast ich okazjonalne spożywanie wiązało się z lepszymi wynikami niż brak słodkich przekąsek w ogóle.

„Może to odzwierciedlać podstawowe zachowania dietetyczne — osoby spożywające bardzo mało cukru mogą stosować bardzo restrykcyjną dietę lub ograniczać spożycie cukru ze względu na istniejące wcześniej problemy zdrowotne” — zasugerowała Janzi.

„Chociaż nasze badanie obserwacyjne nie może ustalić związku przyczynowo-skutkowego, wyniki te sugerują, że ekstremalnie niskie spożycie cukru może nie być konieczne lub korzystne dla zdrowia układu krążenia” - dodała.

Autorzy wskazali, że potrzeba dalszych badań, aby zrozumieć mechanizmy zaangażowane w skutki różnych rodzajów spożycia cukru. Zwrócili również uwagę, że dieta jest wysoce specyficzna demograficznie i kulturowo – a ich ustalenia opierają się na populacji szwedzkiej, zatem niekoniecznie można je przełożyć na inne kultury dietetyczne. (PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ agt/