Antyczna Scoder to leżąca na brzegach wielkiego jeziora Szkodryjskiego jedna najważniejszych stanowisk dla historii Ilirii, jak również całego obszaru bałkańskiego. Od czasów neolitu znajdowała się tu ważna i bogata osada, leżąca na skrzyżowaniu ważnych szlaków lądowych i wodnych. Jednak szczyt jej świetności przypada na czasy iliryjskie (III-II wiek p.n.e.). Wtedy pełniła ona funkcje stolicy królestwa.

Mimo ważkiego znaczenia miasta i królestwa iliryjskiego, jego historia wciąż owiana jest mrokiem tajemnic. Nie wiadomo, jak przebiegał proces tworzenia królestwa, przez kogo i dlaczego w ogóle został zainicjowany. Polscy archeolodzy próbują rozwikłać tę zagadkę od 2011 r., kiedy rozpoczęli szeroko zakrojone badania w Albanii. W tym roku pracowali w terenie w maju i czerwcu.

Badaniami objęli wielohektarowy obszar antycznej twierdzy Scoder. Zastosowali szerokie spektrum metod nieinwazyjnych, czyli takich, które umożliwiają \"zajrzenie\" pod ziemię bez wykonywania wykopalisk. Wśród nich były badania elektrooporowe, geomagnetyczne i georadarowe.

\"Badania były mozolne ze względu na duże głębokości, na których znajdują się antyczne ruiny, co wymuszało wielokrotne przeczesywanie terenu dla różnych parametrów instrumentów pomiarowych\" - opowiada PAP kierownik projektu badawczego, prof. Piotr Dyczek z Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

Dzięki temu naukowcom udało się odtworzyć pierwotną topografię twierdzy - zupełnie inną, niż rozplanowanie budowli widoczne dziś w terenie. Odkryli też zarys kilkudziesięciu domów, a także przebieg ulic i murów sprzed 2 tys. lat. Obecnie obiekty te przykrywa 7-metrowa warstwa ziemi. Nigdy nie zostały przebadane archeologicznie.

Prof. Dyczek wskazuje na jedno, szczególnie ważne odkrycie. \"Jest to świetnie zachowana latryna otomańska położona w sąsiedztwie przebadanej przez nas wykopaliskowo XIV-wiecznej łaźni tureckiej. To jeden z najstarszych kompleksów sanitarnych tego typu na terenie obecnej Albanii\" - podkreśla badacz.

Naukowiec zaznacza, że latryny nie przebadano jeszcze w sposób wykopaliskowy - funkcję budynku i jego stan określono jedynie na podstawie obrazów wygenerowanych przez urządzenia teledetykcyjne. \"Niezwykle bogaty i obfity materiał uzyskany w wyniku tych badań pozwoli nam na precyzyjne zaplanowanie dalszych badań wykopaliskowych\" - dodaje prof. Dyczek.

Naukowcy objęli badaniami nieinwazyjnymi również obszar wokół antycznej Scodry. W Szkodrze i sześciu sąsiadujących antycznych miastach wykonali serię zdjęć z drona, prostopadłych względem podłoża (tzw. ortofotograficznych). \"Ich waga polega na tym, że powstały one być może już w IV i III w. p.n.e. Ich zbadanie będzie miało niezwykłe znaczenie dla określenia tożsamości samej enigmatycznej kultury iliryjskiej, która rozkwitała w kolejnych wiekach\" - kończy prof. Dyczek.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ zan/