Jak poinformowali organizatorzy, z niemal 350 zgłoszeń Kapituła Profesorska, w której zasiadają uczeni o najwyższej pozycji w świecie polskiej nauki, wyłoniła 15 tegorocznych finalistek i finalistów. Następnie Kapituła Społeczna, złożona z osób znanych ze swej nieprzeciętnej obywatelskiej aktywności i osiągnięć zawodowych, biznesowych, artystycznych, spośród tego grona wyłoniła pięciu laureatów Nagród Naukowych, do których trafiły stypendia naukowe po 15 tys. zł. Nagrodą dodatkową dla nich jest wywiad na łamach tygodnika "Polityka". Pozostała dziesiątka otrzymała nagrody finałowe w wysokości 5 tys. zł.

Nagrody Naukowe POLITYKI zostały przyznane po raz 23. Stypendia przyznaje się w poszczególnych kategoriach nauk.

W dziedzinie nauk humanistycznych laureatem został dr Kamil Mamak z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz z Uniwersytetu Helsińskiego. Zainteresowania naukowe laureata znajdują się na pograniczu prawa, filozofii, etyki oraz technologii. Próbuje bowiem odpowiedzieć na pytania o etyczny i filozoficzny wymiar technologii oraz o to, jak zorganizować prawo, aby jak najlepiej chronić ludzkie wartości. W swoich tekstach porusza również kwestie związane z rozwojem sztucznej inteligencji. W wydawnictwie Routledge ukazała się niedawno jego książka rozpoczynająca się od pytania "Czy można kopnąć robota?".

Psycholog dr hab. Łukasz Okruszek z Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk zwyciężył w dziedzinie nauk społecznych.

"Epidemia samotności" to diagnoza, która została postawiona na długo przed 2020 r. Później wybuchła pandemia i liczba osób, które mają poczucie niewystarczającej liczby lub jakości więzi z innymi ludźmi, jeszcze wzrosła. Ich problemami – na poziomie fizjologicznym – zajmuje się w swoim kilkuletnim "Projekcie Samotność" dr hab. Łukasz Okruszek. Skupia się na tym, co łączy specyficzne tendencje poznawcze (np. zwiększoną skłonność do atrybucji wrogich intencji) związane z poczuciem samotności z aktywnością tzw. mózgu społecznego (sieć struktur mózgu zaangażowanych w przetwarzanie informacji społecznych).

W dziedzinie nauk o życiu nagrodzono dr hab. n. med. Pawła Rajwę z Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Laureat pracuje w Klinice Urologii, gdzie zajmuje się urologią onkologiczną, a w szczególności rakiem prostaty. Jest współautorem ponad 150 prac naukowych. Zaangażowany w prace kilku europejskich komitetów i grup badawczych, m.in. Europejskiego Towarzystwa Urologicznego ds. raka prostaty, zrzeszającego najbardziej uznanych młodych urologów w tej dziedzinie. Współpracuje z ponad 50 ośrodkami na świecie, koncentrując się na poprawie diagnostyki i efektów leczenia tej choroby, z uwzględnieniem personalizacji terapii i metody tzw. aktywnego nadzoru.

Wśród przedstawicieli nauk ścisłych najlepszy okazał się informatyk, dr hab. Piotr Skowron z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego.

Pojęcia związane z ideą demokracji, takie jak sprawiedliwość, proporcjonalność i reprezentatywność, ujmuje on w karby informatyki, matematyki i ekonomii teoretycznej. Jest autorem nowatorskiej metody liczenia głosów podczas uchwalania budżetów obywatelskich. Prowadził pionierskie badania nad metodami wyłaniania organów reprezentacyjnych, które skłaniają kandydatów do większej identyfikacji z wyborcami. Jest autorem wielu publikacji i kierownikiem kilku projektów badawczych (ERC, NCN, FNP). Wyróżniony IJCAI Computers and Thought Award, główną nagrodą w dziedzinie AI.

Nauki techniczne wśród laureatów reprezentuje dr inż. Adam Okniński, dyrektor Centrum Technologii Kosmicznych Sieci Badawczej Łukasiewicz - Instytutu Lotnictwa. Dr Okniński zajmuje się technologiami rakietowymi, a przede wszystkim napędami pojazdów kosmicznych wykorzystującymi ekologiczne i wysoko wydajne materiały pędne. To ważny obszar badań, gdyż jego celem jest wycofanie stosowanych dziś w sztucznych satelitach toksycznych paliw i utleniaczy, które stanowią zagrożenie zarówno na etapie produkcji, jak i eksploatacji. Dr Okniński napisał ponad sto prac naukowych. Jest też laureatem wielu krajowych i zagranicznych nagród oraz autorem patentów i zgłoszeń patentowych.

W ramach Nagród Naukowych POLITYKI przyznano też nagrody finałowe. Otrzymali je: dr Maciej Cieśla - profesor instytutu IMol Polskiej Akademii Nauk, dr inż. Michał Dziadek z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, dr Maria Ferenc z Działu Naukowego Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma oraz Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, dr Damian Jacenik z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, dr Michał Koza z Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr Marcin Lindner z Instytutu Chemii Organicznej PAN, dr Marek Muszyński z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, dr Paweł Nowakowski z Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego, dr Marta Sylla z Wydziału Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu, dr inż. arch. Monika Szopińska-Mularz z Wydziału Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury na Politechnice Rzeszowskiej im. I. Łukasiewicza.

Więcej informacji na temat laureatów - na stronie polityka.pl/stypendia

Nauka w Polsce

zan/