IBM Quantum to inicjatywa mająca na celu budowę uniwersalnych systemów kwantowych do zastosowań naukowych i biznesowych. W lutym, afiliowane przy Instytucie Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS), jako pierwsza instytucja w Europie Środkowej dołączyło do sieci, stając się operatorem polskiego węzła IBM Quantum Network. Z kolei w poniedziałek UAM, dzięki umowie zawartej z PCSS, jako pierwsza uczelnia w kraju, przystąpił do tej sieci.

Obecny przy podpisaniu umowy w Poznaniu sekretarz stanu w KPRM, pełnomocnik rządu do spraw cyberbezpieczeństwa Janusz Cieszyński w rozmowie z dziennikarzami wskazał, że za dostęp polskich instytucji naukowych do sieci komputerów kwantowych IBM zapłacono około 5 mln zł. „Celem było wpięcie Polski do tej sieci i umożliwienie polskim instytucjom naukowym korzystania z możliwości, które to daje. Gdybyśmy sami chcieli zainwestować i zbudować taki komputer, to prawdopodobnie pochłonęłoby to miliardy złotych” - zaznaczył.

„Rozwiązanie, które przyjęliśmy to jest taki +lekki model+, który pozwala być nam na bieżąco z rozwojem tej technologii, która jest technologią przyszłości” - podkreślił Cieszyński.

W jego opinii w Polsce na pewno powstanie rodzimy komputer kwantowy. "Natomiast, żeby ta inwestycja była maksymalnie opłacalna ,powinniśmy jak najwcześniej zacząć gromadzić kompetencje. A te kompetencje gromadzi się właśnie w ten sposób, że bierze się udział w eksperymentach” - powiedział.

Cieszyński dodał, że po UAM kolejne jednostki badawcze zaczną korzystać z sieci komputerów kwantowych. „Dzięki temu, że ośrodek poznański się rozwija, został też dostrzeżony na mapie Europy i KE przyznała wsparcie na dalszą rozbudowę ośrodka komputerów kwantowych właśnie w Poznaniu” - podkreślił.

Prof. UAM dr hab. Karol Bartkiewicz z Wydziału Fizyki UAM ocenił, że podstawowymi obszarami badawczymi, do których naukowcy mogą wykorzystać komputery kwantowe są: sztuczna inteligencja, optymalizacja i symulatory kwantowe. „To ostatnie bardzo nas interesuje, dlatego, że możemy m.in. zastosować je do szukania nowych materiałów, do odkrywania nowych leków (...) w sposób, na który mogły nam nie pozwalać komputery klasyczne” – powiedział.

„Będziemy starać się kształcić studentów w tym kierunku, dlatego też będziemy otwierać studia pierwszego stopnia – informatyka kwantowa. Najprawdopodobniej od przyszłego roku akademickiego będzie można nauczyć się programować komputery kwantowe na UAM” – wskazał.

Naukowiec zaznaczył w rozmowie z PAP, że wykorzystując komputery kwantowe, można zużyć wielokrotnie mniej energii potrzebnej do przeprowadzenia skomplikowanych obliczeń przez klasyczne komputery.

„Komputer kwantowy może np. modelować reakcje chemiczne albo rozwiązać różne problemy optymalizacyjne, tak jak np. jak dostarczyć towar w różne miejsca, żeby zużyć jak najmniej paliwa, w sposób szybszy i bardziej wydajny niż klasyczny komputer” – powiedział.

Zastępca pełnomocnika dyrektora IChB PAN ds. PCSS dr hab. inż. Krzysztof Kurowski powiedział, że UAM był jedną z pierwszych instytucji, która od początku bardzo aktywnie włączyła się do eksperymentów związanych z wykorzystaniem sieci komputerów kwantowych. „Liczba użytkowników zainteresowanych dostępem do fizycznych komputerów kwantowych nam mocno rośnie” – dodał.

Jak podano, w pierwszych miesiącach funkcjonowania Polskiego Węzła Obliczeń Kwantowych wykonano ponad 2 miliardy obwodów kwantowych na różnych komputerach kwantowych IBM Quantum oraz wykonano ponad 17 tys. zadań obliczeniowych.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Kiepel

szk/ agt/