Naukowcy z Serwisu Monitorowania Atmosfery Copernicus i Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) opublikowali raport „State of the Climate in Europe”. Wynika z niego, że temperatury w Europie wzrosły w ciągu ostatnich 30 lat ponad dwukrotnie w stosunku do średniej globalnej. Jest to największy wzrost spośród wszystkich kontynentów.

Temperatury w Europie uległy ociepleniu w latach 1991-2021 - średnio w tempie około +0,5 st. C na dekadę. W rezultacie lodowce alpejskie straciły 30 metrów grubości lodu w latach 1997-2021. Lodowa powłoka Grenlandii topnieje i przyczynia się do przyspieszenia wzrostu poziomu mórz. Latem 2021 roku na Grenlandii doszło do roztopów i pierwszych w historii zarejestrowanych opadów deszczu w najwyższym punkcie, stacji Summit.

Jak wynika z raportu, w 2021 r. silnie oddziałujące zjawiska pogodowe i klimatyczne dotknęły bezpośrednio ponad pół miliona ludzi i spowodowały szkody gospodarcze przekraczające 50 mld dolarów. Około 84 proc. tych zdarzeń wywołały powodzie lub burze.

„Nie wszystkie wiadomości są jednak złe. Wiele krajów w Europie odniosło ogromny sukces w redukcji emisji gazów cieplarnianych. W szczególności w Unii Europejskiej (UE), gdzie emisje gazów cieplarnianych zmniejszyły się o 31 proc. w latach 1990-2020, a cel zmniejszenia emisji o 55 proc. netto został wyznaczony na rok 2030” – napisali autorzy raportu.

„Europa jest również jednym z najbardziej zaawansowanych regionów pod względem współpracy przygranicznej w zakresie adaptacji do zmian klimatu, w szczególności w obrębie dorzeczy transgranicznych. Jest jednym ze światowych liderów w zapewnianiu skutecznych systemów wczesnego ostrzegania. Plany działania w zakresie ochrony zdrowia przed skutkami upałów uratowały życie wielu osobom” – czytamy w dokumencie.

"W miarę wzrostu zagrożeń i wpływu zmian klimatu na życie codzienne, rośnie zapotrzebowanie i gotowość do korzystania z informacji o klimacie, i słusznie. Poprzez ten raport chcemy wypełnić lukę między danymi a analizą, aby zapewnić oparte na wiedzy naukowej, ale przystępne informacje, które są gotowe do użycia, we wszystkich sektorach, we wszystkich zawodach" – powiedział dr Carlo Buontempo, dyrektor, Copernicus Climate Change Service, Europejskiego Centrum Prognoz Średnioterminowych (ECMWF).

Naukowcy przypominają, że w najbliższej przyszłości wzrośnie liczba katastrof pogodowych.

Również częstotliwość i intensywność ekstremalnych temperatur, w tym morskich fal ciepła, będzie nadal rosła niezależnie od przyjętej strategii w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Temperatury w całej Europie będą rosły w tempie przekraczającym globalne średnie zmiany temperatury.

Według prognoz, przy globalnym ociepleniu o 2 st. C lub wyższym, przekroczone zostaną krytyczne progi istotne dla ekosystemów i ludzi.

Naukowcy spodziewają się spadku opadów latem w regionie śródziemnomorskim. Jednocześnie według prognoz ekstremalne opady i powodzie, wzrosną przy poziomie globalnego ocieplenia przekraczającym 1,5 st. C we wszystkich regionach z wyjątkiem Morza Śródziemnego.

Opisane zmiany będą miały bezpośredni wpływ na zdrowie i życie ludzi. Fale upałów przyczynią się do częstszych chorób i zgonów, wzrostu występowania chorób odzwierzęcych, chorób przenoszonych przez żywność i wodę. Coraz więcej problemów ludzie będą mieli na tle psychicznym.

Rosnąca urbanizacja i starzejące się społeczeństwa stworzą trudne do opanowania połączenie problemów.

Spowodowane zmianami klimatycznymi zaburzenia w procesie wytwarzania i dystrybucji pyłków i zarodników mogą prowadzić do intensyfikacji zaburzeń alergicznych. Ponad 24 proc. dorosłych mieszkańców Europy cierpi na różnego rodzaju alergie, w tym ciężką astmę. Odsetek ten wśród europejskich dzieci wynosi 30-40 proc. – i stale rośnie. Zmiana klimatu wpływa również na rozprzestrzenianie się chorób – takich jak borelioza z Lyme i kleszczowe zapalenie mózgu.

Naukowcy przypominają, że na skutki zmian klimatycznych bardziej niż dorośli narażone są dzieci – zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. Według Indeksu Ryzyka Klimatycznego dla Dzieci UNICEF (CCRI) prawie 125 milionów dzieci w Europie żyje w krajach o średnim lub wysokim „ryzyku klimatycznym”.

Serwis Monitorowania Atmosfery Copernicus (C3S) jest flagowym programem obserwacji Ziemi, powołanym i finansowanym przez Unię Europejską. W comiesięcznych biuletynach klimatycznych informuje o zmianach w globalnej temperaturze powietrza przy powierzchni ziemi, morskiej pokrywie lodowej i zmiennych hydrologicznych. Do tworzenia analiz C3S wykorzystuje pomiary z satelitów, statków, samolotów i stacji pogodowych na całym świecie.

Szczyt klimatyczny COP27 rozpocznie się 6 listopada w egipskim Sharm El-Sheikh. Na tegorocznej konferencji dyskusja ma koncentrować się na potrzebach i zobowiązaniach finansowych, w tym na kształtowaniu narzędzi potrzebnych do reakcji na szkody, jakie powstają w związku ze zmianami klimatu.

Więcej informacji w materiale źródłowym. 

Autorka: Urszula Kaczorowska

uka/ ekr/