"Podczas opieki nad pacjentami z nowotworami głowy i szyi często widzę, że chemioterapia zawodzi. Cisplatyna jest bardzo ważnym lekiem chemioterapeutycznym, ale oporność nowotworu na cisplatynę jest ogromnym problemem - powiedział współautor badania dr Umamaheswar Duvvuri, chirurg głowy i szyi w University of Pittsburgh Medical Center (UPMC) Hillman Cancer Center i profesor otolaryngologii w Pitt's School of Medicine. - Moje laboratorium jest zainteresowane zrozumieniem mechanizmów oporności, abyśmy mogli znaleźć lepsze sposoby leczenia tych pacjentów”.

Wcześniejsze badania wykazały, że białko o nazwie TMEM16A jest związane z opornością na cisplatynę w guzach pacjentów. Nadekspresja tego białka, która występuje w około 30 proc. nowotworów głowy i szyi jest również związana ze zmniejszoną przeżywalnością.

TMEM16A należy do grupy białek zwanych kanałami jonowymi. Białka te obecne są w zewnętrznej powłoce komórki i zapewniają przejście dla jonów chlorkowych, które regulują aktywację mięśni i nerwów oraz transport soli i wody. Upośledzony transport chlorków kojarzy się raczej z chorobami układu nerkowego (jak padaczka), mukowiscydozą czy kamicą nerkową, dlatego powiązanie TMEM16A z rakiem było dla badaczy zaskakujące.

Wyniki dalszych prac sugerują, że TMEM16A promuje wydalanie cisplatyny w przedziałach komórkowych zwanych lizosomami. W zdrowej komórce lizosomy zajmują się recyklingiem i utylizacją odpadów, rozkładając cząsteczki do ponownego użycia i wydalając resztki komórkowe. Natomiast w guzach z nadekspresją TMEM16A białko to kieruje nową ścieżką sygnałową - zwiększa produkcję lizosomów, które sekwestrują i usuwają cisplatynę z komórki.

„Pokazujemy, że komórki rakowe mają aktywny mechanizm odrzucania leków chemioterapeutycznych” – zaznaczył współautor, dr Kirill Kiselyov, profesor nadzwyczajny nauk biologicznych w Pitt. Po przeanalizowaniu tego procesu na podstawowym poziomie i zidentyfikowaniu TMEM16A jako krytycznego węzła, naukowcy chcieli sprawdzić, czy zakłócenie działania tego białka hydroksychlorochiną może mieć potencjał w leczeniu nowotworów opornych na cisplatynę.

Autorzy najpierw wszczepili ludzkie komórki nowotworowe do błony otaczającej zarodek w zapłodnionych jajach kurzych. W jajach leczonych zarówno hydroksychlorochiną, jak i cisplatyną ginęło więcej komórek nowotworowych niż w leczonych samą cisplatyną.

Podobnie u myszy z nowotworami pochodzącymi z ludzkich komórek nowotworowych opornych na cisplatynę, połączenie hydroksychlorochiny i cisplatyny spowolniło wzrost guza bardziej niż każdy z tych związków osobno.

Naukowcy opracowują obecnie fazę II próby klinicznej leczenia pacjentów z rakiem głowy i szyi za pomocą kombinacji hydroksychlorochiny i cisplatyny.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/