Amazonia traci stabilność
Fot. Adobe Stock
Satelitarne dane wskazują, że amazońskie lasy tracą odporność, a ich wymieranie spowodowałoby dramatyczne skutki dla całej planety. Winą naukowcy obarczają wyręby i wypalanie lasu, a dodatkowe znaczenie mogą mieć zmiany klimatu.
Naukowcy z Poczdamskiego Instytutu Badań nad Skutkami Klimatu (PIK) oraz innych ośrodków badawczych ostrzegają - według analizy wysokiej rozdzielczości zdjęć satelitarnych Amazonia traci swoją odporność. Na trzech czwartych powierzchni tropikalnego lasu Ameryki od 2000 roku spada jego zdolność do odnawiania się.
„Zmniejszona odporność - możliwości regeneracji po zakłócających równowagę wydarzeniach takich, jak susze czy pożary, może oznaczać ryzyko obumierania amazońskiej puszczy” - twierdzi jeden z autorów odkrycia, Niklas Boers.
„Amazoński las deszczowy to miejsce o unikalnej bioróżnorodności. Poprzez gigantyczne parowanie silnie wpływa przy tym na opady w całej Ameryce Południowej i przechowuje potężne ilości węgla, który w przypadku obumierania lasu mógłby zostać uwolniony jako gazy cieplarniane. Przyczyniłoby się to do dalszego ocieplenia klimatu. To dlatego las deszczowy ma znaczenie dla całego globu” - podkreśla specjalista.
Po przekroczeniu pewnego punktu progowego, dżungla zacznie wręcz zamieniać się w sawannę. Niestety, nie wiadomo dokładnie, w jakim momencie to może się stać, a gdy da się tę chwilę zauważyć, będzie już za późno.
Tymczasem zmiany cały czas zachodzą, choć system jako całość może wydawać się stabilny.
„Wcześniejsze badania oparte na komputerowych symulacjach wskazywały, że duże partie Amazonii mogą zacząć obumierać, zanim ujawni się wyraźna zmiana w uśrednionym stanie lasu. Nasza analiza obserwacyjna wskazuje teraz, że w wielu miejscach destabilizacja już zachodzi” - podkreśla Chris Boulton z University of Exeter.
Bardziej zagrożone są mniej wilgotne miejsca. „To alarmująca wiadomość, ponieważ według modeli IPCC, z powodu wywołanego działaniami człowieka ocieplenia klimatu cały region Amazonii będzie stawał się coraz bardziej suchy” - mówi prof. Boers.
Znaczenie ma też odległość od cywilizacji - im bliżej mieszkają ludzie, tym dżungla jest wrażliwsza. „Nasza nowa analiza danych empirycznych przynosi dodatkowe powody do troski o odporność amazońskiego lasu, szczególnie w niedalekiej przyszłości” - zwraca uwagę Tim Lenton, dyrektor Global Systems Institute.
„Wyniki potwierdzają, że znaczące ograniczenie wyrębu oraz zmniejszenie globalnej emisji gazów cieplarnianych są potrzebne do ochrony Amazonii”.
Więcej informacji na stronie https://www.nature.com/articles/s41558-022-01287-8 (PAP)
Marek Matacz
mat/ zan/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
