Projekt noweli ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw, przygotowano w ramach pakietu deregulacyjnego, a opublikowano w piątek na stronie RCL. Trafił on do konsultacji publicznych, które potrwają do 28 lipca.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) zaproponowało zmiany w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, które zobowiążą podmioty prowadzące szkoły doktorskie do określenia innych niż związane z rodzicielstwem przypadków, w których będzie możliwe zawieszenie kształcenia przez doktoranta.

Zgodnie z proponowanymi zmianami powody zawieszenia kształcenia przez doktoranta inne niż wynikające z przebywania na urlopie związanym z rodzicielstwem i sposób rozpatrywania wniosku doktoranta podmiot prowadzący szkołę doktorską określi w regulaminie tej szkoły. Wskazano przy tym, że zawieszenie kształcenia dokonane w tym trybie nie będzie mogło trwać łącznie dłużej niż 12 miesięcy w całym okresie kształcenia w szkole doktorskiej. Wedle projektu w czasie zawieszenia nie będzie wypłacane stypendium doktoranckie; nie będą biec terminy na wyznaczenie promotora, złożenie indywidualnego planu badawczego, przeprowadzenie oceny śródokresowej i złożenie rozprawy doktorskiej.

Poza tym w projekcie zaproponowano objęcie doktorantów obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym z równoczesnym wprowadzeniem zmian w przepisach ustawy polegających na zniesieniu prawa do stypendium doktoranckiego w przypadku doktoranta, który nabył prawa do świadczeń (określonych w ustawie świadczeniowej oraz w ustawie o ubezpieczeniu społecznym) z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

"W efekcie doktoranci zostaną objęci systemem świadczeń z tytułu ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego w przypadku choroby, wypadku, czy też urlopu związanego z rodzicielstwem" - wyjaśniono w uzasadnieniu projektu.

Podkreślono przy tym, że wprowadzenie regulacji o nieprzysługiwaniu stypendium doktoranckiego jest warunkiem koniecznym do otrzymywania świadczeń z ustawy świadczeniowej oraz ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. "Wskazane świadczenia nie przysługują bowiem za okresy niezdolności do pracy (kształcenia), za które ubezpieczony (doktorant) zachowuje prawo do wynagrodzenia (stypendium doktoranckiego)" - zaznaczono.

W odpowiedzi na postulaty środowiska doktorantów resort nauki zaproponował zobowiązanie podmiotów prowadzących szkoły doktorskie do określenia warunków bezpłatnego korzystania z infrastruktury badawczej i informatycznej podmiotu przez osoby, które ukończyły kształcenie w szkole doktorskiej.

Zgodnie z projektem przepisy w zakresie wprowadzenia obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego obejmą wszystkich doktorantów od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 1 stycznia 2026 r.

Przepisy dotyczące fakultatywnego zawieszenia kształcenia w szkole doktorskiej znajdą zastosowanie dopiero po dokonaniu przez podmioty odpowiednich zmian w regulaminach szkół doktorskich, co powinno nastąpić najpóźniej w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Także zmiany dotyczące możliwości korzystania z infrastruktury badawczej i informatycznej podmiotów prowadzących szkoły doktorskie przez osoby, które ukończyły kształcenie w tych szkołach i przygotowują się do obrony rozprawy doktorskiej, będą obowiązywać dopiero po wydaniu stosownych uchwał, co powinno nastąpić najpóźniej w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji, celem projektu jest "stworzenie ram prawnych, które pozwolą na zawieszanie kształcenia doktorantów, a nie zwiększenie liczby osób korzystających z tych uprawnień". Dlatego skuteczność zaproponowanych rozwiązań będzie na bieżąco oceniana na podstawie sygnałów płynących ze środowiska doktorantów, od podmiotów prowadzących szkoły doktorskie oraz Krajowej Reprezentacji Doktorantów. (PAP)

agt/ jpn/