Nie byłoby mnie, gdyby nie naukowcy popularyzujący naukę

Wojciech Brzeziński jest finalistą 17. konkursu PAP – Popularyzator Nauki – w kategorii Media.

Stworzył 340 odcinków programu „Horyzont Zdarzeń”, który przez 8 lat (2012-2020) był emitowany na antenie Polsat News.

„Program był z założenia newsowy – z tygodnia na tydzień opowiadaliśmy o najnowszych odkryciach i problemach nauki. Na bieżąco pokazywaliśmy, jak zmienia się stan wiedzy w określonych dziedzinach. Początkowo myślałem, że materiału starczy na dwa – trzy odcinki, ale nie doceniłem tempa z jakim spływały nowe wiadomości naukowe” – powiedział w rozmowie z PAP Wojciech Brzeziński.

Wspólnie z koleżanką z pracy, Agatą Kaźmierską, napisał w 2018 r. książkę „Strefy Cyberwojny”.

„Książka bardzo długo była wysoko na liście +non-fiction+ Empiku. Wiem, że ta książka dotarła też do innych dziennikarzy, którzy zaczęli inaczej patrzeć na problemy życia społecznego czy politycznego” – powiedział w rozmowie z PAP Wojciech Brzeziński.

Pytany o największe niepowodzenie związane z popularyzacją, wspomina wywiad ze znanym amerykańskim astronautą - Chrisem Hadfieldem - „Byłem tak podekscytowany faktem, że rozmawiam z wielką gwiazdą, że zapomniałem włączyć nagrywanie!” – mówi Brzeziński. Na szczęście Hadfield znalazł czas następnego dnia, by powtórzyć rozmowę.

Wojciech Brzeziński potrafi nakreślić różnice między naukowcem popularyzującym naukę a dziennikarzem naukowym. Mówi wprost: „Nie byłoby mnie, gdyby nie naukowcy popularyzujący naukę. Moją rolą jest kompilowanie wiedzy i nakłanianie innych naukowców, żeby zainteresowali się popularyzacją, bo bez nich moja praca nie jest możliwa” – mówi Brzeziński. Mimo różnic zawodowych, potrafi też wskazać, co łączy dziennikarza i naukowca – „zależy nam, żeby odbiorcy dowiedzieli się jaki jest stan wiedzy”.

Na pytanie, czy popularyzacja jest dobrym PR-em nauki, Brzeziński odpowiada twierdząco - ale zastrzega, że nieodłącznym jej elementem jest również edukacja. Chodzi o przypominanie zagadnień, które kiedyś przekazywała szkoła, ale siłą rzeczy z biegiem czasu zapominamy nawet podstawowych teorii z podręczników. Elementem popularyzacji zdaniem Brzezińskiego jest też przekazywanie nowej wiedzy tym, którzy wcale jej nie szukają.

Wojciech Brzeziński uważa, że trudno wskazać wyzwanie globalne, którego próba rozwiązania nie opiera się na nauce: - „Czy to jest problem z algorytmami stojącymi za mediami społecznościowymi, czy mówimy o globalnym ociepleniu – odwołujemy się do badań i wiedzy naukowej. Bez tej wiedzy nie jesteśmy w stanie ruszyć z miejsca” – mówi dziennikarz.

Jak pandemia COVID-19 wpłynęła na postrzeganie popularyzacji przez dziennikarza naukowego? „Zobaczyliśmy, jak działa nauka w sytuacji krytycznej. To był pokaz tego, jak powinna i nie powinna wyglądać komunikacja naukowa. – Nie powinna dawać pola do podejrzeń, że naukowcy mówią coś, co nie jest podparte wiedzą. Powinna tłumaczyć co wiemy na pewno i czego na pewno nie wiemy. Podkreślanie niepewności jest tak samo ważne jak podkreślanie pewności” – wylicza Brzeziński. I dodaje: „Ważne, by nie stwarzać fałszywego poczucia pewności tam, gdzie go nie ma - ale też bronić obszarów, gdzie wątpliwości nie ma”.

Brzeziński jako dziennikarz naukowy zmaga się z frustracją dotyczącą deadline-ów. Mówi, że po oddaniu tekstu do publikacji zawsze pojawiają się w jego głowie pomysły, jak można by go udoskonalić. – „Nie ma tekstu, z którego byłbym w 100 proc. zadowolony. W ogóle myślę, że doznanie uczucia samozadowolenia jest jednoznacznym sygnałem do przejścia na emeryturę” – puentuje Brzeziński.

Wojciech Brzeziński od ponad 10 lat pisze artykuły dla działu nauki Tygodnika Powszechnego. Najczęściej porusza w nich temat badań kosmosu, kwestie klimatyczne oraz opisuje zagrożenia i szanse płynące z cyfryzacji życia.

Nauka w Polsce - PAP, Urszula Kaczorowska

uka/ zan/