"Gleba w gnieździe bociana białego? Tak, i to bardzo żyzna!" - tak naukowcy z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie i z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (PTOP) podsumowują w mediach społecznościowych nowe wnioski z analiz gniazd bociana białego.

Z ich badań wynika, że w gniazdach bociana białego dochodzi - w sensie jak najbardziej dosłownym - do powstawania nowej gleby. Dzieje się to całkowicie bez udziału skały macierzystej i kontaktu z gruntem. Naukowcy nazywają tę glebę ornitogeniczną - co oznacza, że powstała ona przy przeważającym współudziale ptaków.

"Jak to możliwe? Bociany korzystają z gniazd przez wiele lat, nierzadko ponad pół wieku, rozbudowując je każdego roku, przez co mogą osiągać imponujące rozmiary i masę przekraczającą 1,5 tony. Głównym materiałem budulcowym są patyki, gałęzie, darń i obornik. Nierzadko zdarzają się również śmieci. Z czasem materiał ten ulega silnemu rozkładowi, tworząc coś na kształt silnie zbitego walca wewnątrz gniazda, który jak się okazało, wykazuje cechy gleby" - piszą autorzy badania.

Każdy kolejny sezon korzystania z gniazda oznacza nowe porcje materiału organicznego: pozostałości pokarmu, odchodów i wypluwek (czyli zlepków niestrawionych części pokarmu, takich jak kości czy sierść). Dochodzą kolejne pióra i skorupy jaj.

Bliższe oględziny gleby w strukturze gniazda pozwalają w niej wyróżnić warstwy o różnym składzie. "Można wyróżnić profile o odmiennych właściwościach fizycznych i chemicznych, jej odczyn jest kwaśny, jest bogata w składniki pokarmowe takie jak wapń, magnez, sód oraz potas, ale i metale ciężkie (głównie miedź, cynk i kadm). Zapewnia to doskonałe środowisko do życia dla wielu mikroorganizmów. Nic zatem dziwnego, że w czasie badań stwierdziliśmy 82 taksony grzybów i 22 owadów, z czego wiele związanych jest ściśle ze środowiskiem glebowym. Połowa grzybów to gatunki nieznane wcześniej nauce" - informują naukowcy.

Szacują oni, że masa całego materiału gniazdowego - w tym gleby, określona dla całej światowej populacji tego gatunku wynosi około 100 tys. ton.

"To kolejne badania ukazujące jak ważną rolę w środowisku odrywają bociany białe. I nie chodzi tylko o to, że stanowią one wskaźnik wysokiej bioróżnorodności otaczających ich gniazda terenów. Okazuje się, że same gniazda to prawdziwe +hot spoty+ różnorodności biologicznej. Małe, ale niezwykle bogate światy, złożone z wielu wyjątkowych organizmów" - komentują.

Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie „Science of the Total Environment”.

Nauka w Polsce - PAP

zan/ ekr/