Naukowcy z misji New Horizons, prowadzonej przez NASA, wykonali eksperyment przy pomocy sondy kosmicznej znajdującej się na krańcach Układu Słonecznego. Zmierzono paralaksę do dwóch pobliskich gwiazd: ich pozycja na zdjęciach wykonanych w tym samym czasie z Ziemi i przez sondę jest wyraźnie różna.
Paralaksa to coś, z czym spotykamy się na co dzień. Jest to efekt pozornego przesunięcia obiektu na tle innych obiektów, gdy patrzymy na niego z dwóch różnych kierunków. Wystarczy na przykład wyciągnąć przed siebie palec i spojrzeć na niego raz prawym, a raz lewym okiem. Nasz palec będziemy w obu przypadkach widzieć nieco przesunięty na tle dalszych obiektów.
Astronomowie wykorzystują ten efekt do pomiaru odległości do gwiazd. Przy czym za podstawę dla pomiaru kąta paralaksy muszą służyć dużo większe odległości, np. wykorzystując ruch Ziemi dookoła Słońca. Aktualnie trwa też misja kosmiczna Gaia, której zadaniem jest wyznaczenie odległości do miliarda gwiazd – właśnie metodą paralaksy.
Mierząc kąt paralaksy oraz jej bazę (odległość w kilometrach pomiędzy punktami, z których dokonaliśmy pomiarów) można następnie z trygonometrii obliczyć odległość do gwiazdy.
Jednak gwiazdy są tak daleko od nas, że kąt paralaksy jest bardzo niewielki. Można go zmierzyć tylko przy pomocy precyzyjnych instrumentów. W przypadku opisywanego eksperymentu sondy New Horizons paralaksę najbliższych gwiazd bez trudu dostrzeżemy na zdjęciach.
Gdy porównamy zdjęcia z sondy New Horizons oraz fotografie tego samego fragmentu nieba wykonane w tym samym czasie teleskopami na Ziemi, przesunięcie paralaksy jest wyraźnie widoczne. Efekt zademonstrowano w przypadku gwiazd Proxima Centauri oraz Wolf 359. Zdjęcia na Ziemi były wykonane przez Las Cumbres Observatory (teleskopem w Siding Spring Observatory w Australii) oraz Harvard and Smithsonian Center for Astrophysics (teleskopem w Mt. Lemmon Observatory w Arizonie w USA).
Sonda New Horizons została wystrzelona przez NASA w 2006 roku. W lipcu 2015 r. przeleciała obok Plutona, a w styczniu 2019 r. obok obiektu Arrokoth w pasie Kuipera. Za jakiś czas powinna wylecieć poza Układ Słoneczny.(PAP)
cza/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
