Analizowane ludzkie szczątki pochodzą z trzech neolitycznych stanowisk: Hambledon Hill w Dorset, Hazleton North w Gloucestershire i Banbury Lane w Northamptonshire.

Brytyjscy archeolodzy z University of York zeskrobali próbki płytki nazębnej z zębów ludzi żyjących w okresie neolitu, po czym oddzielili różne zawarte w niej składniki, przeanalizowali je metodą spektrometrii masowej i dokonali analizy proteomicznej.

W płytce nazębnej siedmiu osób żyjących w okresie wczesnego i środkowego neolitu naukowcy wykryli białko mleka o nazwie beta-laktoglobulina (BLG). Wskazuje to, że ludzie spożywali produkty mleczne już 6000 lat temu, mimo że nie tolerowali laktozy. Nietolerancja laktozy wynika z niezdolności do trawienia tego cukru zawartego w mleku poza okresem niemowlęcym. U nietolerujących laktozy osób spożywanie pokarmów na bazie mleka może powodować ból brzucha, biegunkę i nudności.

Z czasem jednak powstała mutacja genetyczna, która pozwala na spożywanie mleka w wieku dorosłym. Chodzi o fragment DNA kontrolujący aktywność genu laktazy - enzymu rozkładającego laktozę.

Badania genetyczne obejmujące starożytne populacje z całej Eurazji wskazują, że zdolność do trawienia laktozy stała się powszechna dopiero niedawno. Zaczęła pojawiać się w epoce brązu, ale była wtedy obecna tylko u 5–10 proc. Europejczyków.

Zdaniem autorów spożywanie mleka mimo nietolerancji laktozy sugeruje, że albo chodziło o jego niewielkie ilości, albo też zostało ono przetworzone na produkty fermentowane, takie jak ser czy jogurt. Fermentacja produktów mlecznych zmniejsza zawartość laktozy i poprawia smak.

Hipotezę o fermentacji mlekowej wydają się wspierać znaleziska zawierających tłuszcze mleczne neolitycznych naczyń ceramicznych z wielu miejsc Europy. Niektóre pozostałości mleka znalezione w tych naczyniach były prawdopodobnie podgrzewane, co sugeruje przetwarzanie surowego mleka na ser lub inny produkt. Ponadto właśnie w neolicie udomowiono zwierzęta takie, jak owce, krowy i kozy.(PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/