Opracowanie nowych lekarstw czy filmowanie reakcji chemicznych - to niektóre z możliwości, jakie da budowany w Niemczech Europejski Laser na Swobodnych Elektronach (European XFEL). W badaniach wezmą udział i polscy naukowcy. Spotkali się oni we wtorek w Świerku.
XFEL - rentgenowski laser na swobodnych elektronach - powstaje w okolicy ośrodka badawczego DESY w Hamburgu. To międzynarodowy projekt o całkowitej wartości ponad 1,22 miliarda euro. Polska współfinansuje budowę tego ośrodka, dzięki czemu stanie się współwłaścicielem unikatowej infrastruktury badawczej oraz wszystkich, uzyskanych dzięki niej, przyszłych odkryć i wyników prac doświadczalnych.
We wtorek w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku spotkali się polscy naukowcy zainteresowani prowadzeniem badań z wykorzystaniem European XFEL. Wśród potencjalnych użytkowników XFEL są m.in. fizycy, elektronicy, biochemicy, biofizycy czy krystalografowie. To uczeni z 11 polskich instytucji: z Instytutu Fizyki PAN, Instytutu Biofizyki i Biochemii PAN, Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Warszawskiej, NCBJ, Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Warszawskiej Akademii Technicznej oraz uniwersytetów w Kielcach i w Białymstoku.
„Po uruchomieniu European XFEL, co ma nastąpić już w przyszłym roku, będziemy mogli przeprowadzać eksperymenty, o jakich do tej pory mogliśmy tylko pomarzyć. Spodziewamy się, że urządzenie to da nam dostęp do wiedzy, która dziś jest nieosiągalna. Wspólnie chcemy pracować nad opracowywaniem innowacyjnych lekarstw, poznawać molekularne mechanizmy funkcjonowania komórek, filmować reakcje chemiczne, jak również wynaleźć nowe materiały dla przemysłu – tłumaczy dyrektor NCBJ prof. Krzysztof Kurek. – Choć laser jest jeszcze w fazie budowy i przygotowywania do uruchomienia, to już można wskazać wiele korzyści dla Polski z udziału w tym przedsięwzięciu". Jako przykład prof. Kurek wymienił Politechnikę Wrocławską, która obecnie dysponuje zespołem ekspertów zajmujących się bezpieczeństwem eksploatacji dużych systemów kriogenicznych.
Laser na swobodnych elektronach XFEL (X-ray Free Elektron Laser) to jedna z największych instalacji badawczych na świecie. W tunelach o łącznej długości 5,8 kilometra, prowadzących z DESY zainstalowana zostanie specjalistyczna aparatura – część akceleratorowa, umożliwiająca przyspieszanie elektronów, część „optyczna” – umożliwiająca uformowanie wiązek spójnego promieniowania rentgenowskiego oraz stanowiska do eksperymentów naukowych.
Zakończenie budowy lasera planuje się do końca 2016 roku, a uzyskanie pierwszej wiązki użytkowej będzie miało miejsce ok. połowy roku 2017. Urządzenie będzie generowało 27 tysięcy razy na sekundę ultrakrótkie impulsy światła laserowego o natężeniu miliardy razy przewyższającym intensywność wiązek emitowanych przez najlepsze konwencjonalne źródła promieniowania rentgenowskiego.
PAP - Nauka w Polsce
lt/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
