Gliwice są jednym z nielicznych powstałych w średniowieczu miast (w XIII w.), gdzie przeprowadzono badania archeologiczne praktycznie na całym terenie starówki. Prace odbywały się w czasie modernizacji nawierzchni ulic wokół rynku - powiedziała PAP kierownik działu archeologii Muzeum w Gliwicach Monika Michnik.

Od soboty na wystawie w Zamku Piastowskim - Oddziale Muzeum w Gliwicach będzie można zobaczyć najważniejsze odkrycia, m.in. zdjęcia ulic, gdzie odkryto drewnianą drogę z XIV wieku z opisami archeologicznymi i rekonstrukcją tych miejsc, jak i fragment średniowiecznego rynsztoka czy dawne przedmioty codziennego użytku.

"Chyba nikt z archeologów rozpoczynających badania w 2011 r. nie spodziewał się takiej skali odkryć" – podkreśliła Michnik.

Do największych archeologicznych odkryć na terenie gliwickiej starówki należy m.in. fragment drewnianej, utwardzanej nawierzchni arterii wylotowej w kierunku Raciborza z biegnącym wzdłuż niej rynsztokiem, odprowadzającym wody deszczowe i ścieki do miejskiej fosy. To znalezisko datowane jest na XIV wiek.

Ponadto odkryto m.in. miejską fosę z przełomu XIII i XIV wieku, pozostałości zakładów rzemieślniczych i kolejne fragmenty murów miasta z końca średniowiecza, m.in. fundamenty dawnej Białej Bramy, zwanej Bytomską. "Do tej pory posiadaliśmy tylko archiwalne przekazy o bramie, ale nie wiedzieliśmy, gdzie dokładnie była usytuowana" – powiedziała Michnik.

Podczas dwóch pierwszych lat badań terenowych, jak dodała Michnik, odkryto ponad 200 tys. zabytków archeologicznych.

"Większość z nich stanowią popularne odkrycia, często znajdowane podczas badań archeologicznych, jak ceramiczne i drewniane naczynia, elementy stroju w postaci guzików, sprzączek czy skórzane podeszwy średniowiecznych ciżm" – powiedziała Michnik.

"Jednak niektóre z nich są wyjątkowe i rzadkie, jak lichtarz z fragmentem świeczki, oświetlającej być może drogę do domu mieszczaninowi, stillusy, którymi uczniowie pieczołowicie robili notatki, czy też kopaczka z drewnianym trzonkiem służąca do pielęgnacji przydomowego ogródka" – zaznaczyła.

Michnik dodała, że badania terenowe wkrótce się zakończą; następnie naukowcy będą analizować i opisywać odkryte zabytki. "W ciągu czterech lat przebadaliśmy praktycznie całą starówkę oprócz rynku (tam prowadzono wykopaliska w 2010 r. – PAP), czyli większość ulic i placów znajdujących się między okalającymi dawne miasto ulicami Górnych i Dolnych Wałów" – wyjaśniła Michnik.

Głośnym echem przed paru laty odbiły się także badania archeologiczne prowadzone podczas budowy Drogowej Trasy Średnicowej w Gliwicach. Na cmentarzu, pochodzącym prawdopodobnie z połowy XV wieku, znajdującym się w centrum Gliwic przy ul. Dworcowej natrafiono na kilkadziesiąt pochówków. Odkrycie okazało się nietypowe ze względu na 11 pochówków z głowami odciętymi i umieszczonymi pomiędzy kośćmi nóg, które określono jako "atypowe", "nietypowe" bądź "antywampiryczne".

"Antywampiryczny" pochówek mógł wskazywać na wtórne, świadome i intencjonalne naruszenie układu grobu. Naukowcy odkryli jednak, że w tym wypadku głowy ścięto prawdopodobnie toporami lub mieczami, a czaszki od chwili pochówku znajdowały się już między nogami. Archeolodzy wskazali wówczas, że najbardziej prawdopodobną hipotezą dotyczącą tego cmentarza jest ta związana z opiniami, że pochowano w tym miejscu m.in. skazańców mogących wywodzić się z mniejszości religijnej, etnicznej czy społecznej.

PAP - Nauka w Polsce

akp/ mhr/