„Zaobserwowany przez nas związek był silny” - komentuje Tongzhang Zheng z Brown University w Providence (USA), który w trakcie badania pracował na Yale University.

Jak dodaje, ryzyko złośliwego nowotworu jądra było szczególnie wysokie u mężczyzn, którzy zaczęli stosować suplementy na przyrost mięśni przed 25. rokiem życia, stosowali różne rodzaje tych preparatów i robili to przez wiele lat.

Powszechnie używana nazwa rak jądra w zasadzie nie jest prawidłowa. Nowotwory złośliwe jądra najczęściej są bowiem nowotworami zarodkowymi, gdyż wywodzą się z komórek rozrodczych (tzw. germinalnych), a rak to nowotwór złośliwy powstający z komórek nabłonkowych. Nowotwory jądra wywodzące się z komórek innych niż germinalne są niezwykle rzadkie.

Jak podaje Krajowy Rejestr Nowotworów (KRN), nowotwory złośliwe jądra stanowią zaledwie 1,6 proc. wszystkich chorób nowotworowych u mężczyzn, ale u panów młodych, z grupy wiekowej 20-44 lata, są najczęstszą chorobą nowotworową (stanowią 25 proc. wszystkich rozpoznań).

W ostatnich dekadach obserwuje się wzrost zachorowań na te nowotwory. W Polsce w ostatnich 30 latach odnotowano wzrost trzykrotny – w 2010 r. rozpoznano blisko 1100 nowych przypadków.

Zheng podkreśla, że przyczyny wzrostu pozostają wciąż tajemnicą dla naukowców. „Żaden z czynników, które podejrzewaliśmy, nie tłumaczy tego zjawiska” - komentuje.

W ostatnim czasie pojawiły się jednak badania wskazujące, że niektóre suplementy na przyrost mięśni mogą powodować uszkodzenia w obrębie jąder. Dlatego Zheng i jego koledzy zainteresowali się tymi preparatami. Naukowcy przeprowadzili szczegółowe wywiady w grupie blisko 869 mężczyzn, z których 356 miało zdiagnozowany nowotwór zarodkowy jądra (najczęściej jest to tzw. nasieniak), a 513 nie miało takiego rozpoznania. Pytano ich nie tylko o stosowanie suplementów na przyrost mięśni, w tym zawierających kreatynę czy steryd o nazwie androstendion, ale też o szereg innych czynników ryzyka - potwierdzonych lub jedynie podejrzewanych o udział w rozwoju raka jądra - jak np. palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, podejmowana aktywność fizyczna, występowanie raka jądra w rodzinie czy wcześniejszy uraz jądra lub okolicy pachwin.

Analiza wykazała, że panowie, którzy stosowali preparaty na przyrost masy mięśniowej (co najmniej raz w tygodniu przez cztery kolejne tygodnie lub dłużej), mieli o 65 proc. wyższe ryzyko nowotworu zarodkowego jądra w porównaniu z niestosującymi takich suplementów. U mężczyzn stosujących więcej niż jeden rodzaj suplementu ryzyko rosło o 177 proc., u tych, którzy zażywali je przez co najmniej trzy lata – o 156 proc., natomiast ci, którzy zaczęli je stosować przed 25. rokiem życia, mieli ryzyko wyższe o 121 proc.

Jak podkreślają naukowcy, niezbędne są przyszłe badania, które zweryfikują, czy między zażywaniem suplementów na przyrost mięśni a ryzykiem raka jądra zachodzi związek przyczynowo-skutkowy.

Gdyby okazało się, że tak, to unikanie tych preparatów można by uznać za istotny element profilaktyki nowotworów zarodkowych jądra, podkreślają. Zdaniem współautora pracy prof. Russa Hausera z Harvard University w Bostonie, jest to dlatego tak ważne, że dotychczas udało się zidentyfikować tylko nieliczne takie czynniki ryzyka, na które można mieć wpływ.

Z danych, które podaje KRN, wynika, że uznanymi czynnikami ryzyka raka jądra są: rasa biała (zachorowania czterokrotnie częstsze niż u panów rasy czarnej), wnętrostwo, czyli wada, która polega na tym, że po narodzinach chłopca jego jądra nie zeszły prawidłowo do moszny, rak jądra u krewnego pierwszego stopnia (ojca lub brata), występowanie w przeszłości nowotworu zarodkowego w przeciwległym jądrze, uwarunkowany genetycznie zespół Klinefeltera. (PAP)

jjj/ mrt/