Szczegółowe zdjęcie globuli kometarnej – jednego z rodzajów mgławic, których natury astronomowie do tej pory nie poznali - zaprezentowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Mgławice znajdujące się w kosmosie to obłoki gazu i pyłu. Potrafią przybierać różne kształty, astronomowie znają także różne kategorie mgławic. Jedną z mgławic jest obiekt oznaczony jako Gum 12, zwany także Mgławicą Guma, od nazwiska odkrywcy: Collina Guma. Mgławica ta należy do kategorii zwanej pozostałościami po supernowych, czyli składa się z materii wyrzuconej podczas wybuchu supernowej.
W obszarze Mgławicy Guma można odnaleźć mniejsze mgławice, nazywane globulami kometarnymi. Tego typu obiekty odkryto w 1976 roku na zdjęciach z jednego z brytyjskich teleskopów pracujących w Australii. Nazwa pochodzi od podobnego do komety, wydłużonego kształtu. Fizycznie obiekty te nie mają nic wspólnego ze znanymi z Układu Słonecznego kometami, ale ich wygląd pozwala na wyróżnienie gęstej, zapylonej i ciemnej „głowy” oraz długich i słabych „warkoczy”.
Na najnowszej fotografii z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) widnieje fragment globuli kometarnej CG4, zwanej też czasem „Ręką Boga”. Obiekt znajduje się 1300 lat świetlnych od nas, a jego rozmiary to 1,5 roku świetlnego. Przednia część mgławicy jest grubym obłokiem gazu i pyłu, który widzimy tylko dlatego, że rozświetla go światło pochodzące od pobliskich gwiazd.
Nie wiadomo dokładnie, dlaczego globule kometarne przyjmują swoje wyraziste formy. Istnieją dwie główne teorie na ten temat. Według pierwszej globule kometarne były kiedyś mgławicami o kształtach kulistych, które na skutek wybuchu bliskiej supernowej uległy zaburzeniu. Druga koncepcja jako źródło kształtów tych mgławic wskazuje wiatry gwiazdowe oraz promieniowanie jonizujące od masywnych, gorących gwiazd typów widmowych O oraz B. Najpierw być może powstają formacje zwane trąbami słoni (nazwa pochodzi od kształtu, który przybierają), a potem przekształcają się w globule kometarne.
Zdjęcie globuli kometarnej CG4 zostało wykonane w ramach projektu o nazwie Kosmiczne Klejnoty ESO. Jego założeniem jest wyszukiwanie obiektów astronomicznych ciekawych wizualnie lub intrygujących z innych powodów i wykonywanie pięknych zdjęć, z których można potem korzystać do celów popularnonaukowych. Zdjęcia są wykonywane w chwilach, gdy wielkie teleskopy z różnych względów nie mogą być wykorzystywane do normalnych badań naukowych. Do wykonania zdjęcia globuli kometarnej CG4 użyto ośmiometrowego teleskopu VLT pracującego w Obserwatorium Paranal w Chile. (PAP)
cza/ mrt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
