Nagrody otrzymali naukowcy: dr hab. Maciej Geller (nagroda specjalna), dr Jan Grabski, dr Anna Hajdusianek i dr inż. Tomasz Malczyk oraz redaktorzy: Wojciech Pastuszka, Cezary Łasiczka, Hanna Zielińska i reprezentant instytucji nienaukowej Marcin Mazur. Laureatów konkursu organizowanego już po raz 6. przez serwis Nauka w Polsce Polskiej Agencji Prasowej i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wybrało jury pod przewodnictwem prof. Michała Kleibera.

O wartości pracy popularyzatorów nauki mówił, gratulując laureatom, przewodniczący jury konkursowego prezes Polskiej Akademii Nauki prof. Michał Kleiber. \"Żyjemy w systemie demokratycznym, który (...) polega na tym, że wszyscy współdecydujemy o naszych losach. A jak my możemy współdecydować o naszych losach, kiedy tak naprawdę nie rozumiemy bardzo wielu spraw, które nas otaczają. My mamy oceniać polityków, wedle tego jakie oni decyzje podejmują w sprawie energetyki jądrowej albo genetycznie modyfikowanych organizmów? Albo, żeby sięgnąć poza nauki przyrodnicze, w sprawach takich jak możliwość współżycia społeczeństw wielokulturowych. Jeżeli wierzymy, że ten system jest najlepszy z możliwych, to dobrze byłoby próbować podnieść poziom naszego rozumienia świata na taki poziom, który by uzasadniał nasza wiarę, że jesteśmy w stanie współdecydować prawidłowo\" - powiedział prezes PAN.

Dodał, że kapituła konkursowa miała duże problemy z wyłonieniem laureatów. \"Z olbrzymią satysfakcją stwierdziłem, że mamy wielki problem z wyborem. Było wielu kandydatów i wszyscy bardzo dobrzy\" - podkreślił.

Gratulacje laureatom przesłała też minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka. Odczytał je wiceminister nauki Maciej Banach. \"Głód wiedzy, właściwy każdej istocie ludzkiej powinien być zaspokojony. Zdobyta wiedza bowiem nie tylko przynosi osobistą satysfakcję, ale również rodzi nowe pytania, kształtuje i inspiruje do dalszych poszukiwań, owocując nowymi odkryciami\" - napisała minister.

Gratulacje laureatom złożył również prezes Polskiej Agencji Prasowej Jerzy Paciorkowski.



Popularyzatorów nauki oceniono w dwóch kategoriach: \"Naukowiec, instytucja naukowa\" oraz \"Dziennikarz, redakcja, instytucja nienaukowa\". Wyróżniono też najciekawsze prezentacje tegorocznych festiwali nauki.

W kategorii \"Naukowiec lub instytucja naukowa\" przyznano trzy równorzędne nagrody: dr Jan Grabski, dr Anna Hajdusianek i dr inż. Tomasz Malczyk. Jury zdecydowało też o przyznaniu nagrody specjalnej dr. hab. Maciejowi Gellerowi.

Dr Jan Grabski z Politechniki Warszawskiej uważa upowszechnianie nauki za swoją powinność. Uczony współpracuje z warszawskim Festiwalem Nauki. Jest motorem i mózgiem wszystkich edycji spotkań pod hasłem \"Jak to działa?\". Pokazał widzom zastosowania fizyki i techniki w urządzeniach codziennego użytku, w urządzeniach supermarketów, pod żaglami i skrzydłami oraz w medycynie. Odkrywał tajemnice promieniotwórczości, telefonii XXI wieku i Wielkiego Zderzacza Hadronów. Jest także autorem imprez \"Mini Festiwal\" i \"Festiwal Nauki Małego Człowieka\" - dedykowanych dzieciom i młodzieży. Współorganizuje coroczny Piknik Naukowy w Warszawie.

Dr Anna Hajdusianek z Politechniki Wrocławskiej działa na rzecz Dolnośląskiego Festiwalu Nauki. Jej regularna współpraca ze szkołami, przedszkolami i przedsiębiorstwami z Wrocławia i okolic sprawiła, że doktor stała się autorytetem dla środowiska nauczycielskiego. Obecnie pedagodzy zapraszają ja na spotkania poświęcone nowoczesnej dydaktyce, a dzieci i młodzież tłumnie odwiedzają Akademię Młodych Odkrywców. Laureatka potrafi połączyć doświadczenia z zakresu nauk ścisłych z happeningiem i widowiskiem artystycznym, zahaczając nawet o świat baśni i magii. W upowszechnianie nauki zaangażowała całą swoją rodzinę, czyniąc z misji popularyzatorskiej sposób na życie zawodowe i prywatne.

Dr inż. Tomasz Malczyk z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie stworzył Nyski Festiwal Nauki i rozszerza ideę współpracy festiwalowej w Europie. Jego konferencje popularnonaukowe poruszają tematy ważne dla potrzeb edukacyjnych i rozwojowych regionu nyskiego i województwa opolskiego. Zorganizowane przez dr. Tomasza Malczyka otwarte wykłady promują naukę wśród doświadczonych przedsiębiorców, banków oraz pracowników administracji państwowej, a równocześnie cieszą się popularnością wśród uczniów i studentów. W tym roku prorektor opracował strukturę działania Regionalnego Centrum Transferu Wiedzy i Technologii Innowacyjnych i opublikował książkę o popularyzacji nauki.

Jury tegorocznej edycji konkursu postanowiło wrócić do korzeni ruchu festiwalowego, który łączy większość kandydatów. Stąd specjalna nagroda i tytuł Popularyzatora Nauki 2010 dla dr. hab. Macieja Gellera - współtwórcy i dyrektora Warszawskiego Festiwalu Nauki za wybitne zasługi dla organizacji popularyzacji nauki w Polsce.

Dr hab. Maciej Geller to biofizyk, pracownik naukowy Instytutu Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego. Kierowana przez niego impreza z roku na rok cieszy się coraz większym zainteresowaniem – nie tylko warszawian. Dyrektor Geller podkreśla, że od początku istnienia warszawskiego Festiwalu Nauki, jego podstawowym sponsorem jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które – niezależnie od opcji politycznej – udziela wsparcia tej szczególnej inicjatywie. Dzięki organizatorom, takim jak Maciej Geller, ruch festiwalowy w Polsce zyskuje też coraz większe poparcie, w tym finansowe, sektora gospodarki. Finansowanie imprez popularnonaukowych stało się dla przedsiębiorców „trendy”. Dla uczonych zaś, udział w nich to zaszczytny obowiązek.

 

W kategorii Redakcja/Instytucja nienaukowa równorzędne nagrody otrzymali: red. Wojciech Pastuszka, red. red. Cezary Łasiczka i Anna Zielińska (nagroda wspólna) oraz Marcin Mazur.

Wojciech Pastuszka został nagrodzony za blog „Archeowieści”, w którym podaje najnowsze wiadomości nie tylko z dziedziny archeologii, ale również paleontologii i biologii ewolucyjnej. Przygotowywane przez niego artykuły są kompetentne, na wysokim poziomie naukowym, zawsze opatrzone odnośnikami do źródeł, a przy tym pisane ciekawie i przystępnie. Autor bloga udostępnił forum dyskusyjne, gdzie spotykają się zarówno naukowcy - nie tylko archeolodzy czy historycy, jak i laicy. „Archeowieści\" otrzymują informacje od wielu polskich naukowców, angażują się też w informowanie o działalności polskich muzeów i skansenów archeologicznych. Dział „Wydarzenia” informuje o najbliższych konferencjach, wykładach, wystawach czy festynach. Warto zaznaczyć, że redaktor Pastuszka prowadzi bloga hobbystycznie, po godzinach pracy.

Cezary Łasiczka i Hanna Zielińska to dziennikarze radia TOK FM. Cezary Łasiczka prowadzi w środy o godzinie 20.00 audycję \"Radiowa Akademia Nauk\", w której rozmawia z zaproszonymi gośćmi, zazwyczaj o naukach ścisłych. Tematykę naukową porusza również w swojej audycji \"OFF Czarek\". Hanna Zielińska w piątki o godz. 21.00 prowadzi audycję \"Magazyn Naukowy\", w której rozmawia m.in. na temat najnowszych publikacji z dziedziny socjologii, psychologii, medycyny. Poza tym dziennikarka prowadzi też w TOK FM magazyn historyczny - \"Pętla Czasu\".

TOK FM jest radiem komercyjnym, które według obiegowych opinii nie może sobie pozwolić na „misję”. Dwójka dziennikarzy zastosowała zatem pozornie prosty zabieg - robienie o nauce audycji ciekawych. Co tydzień „Magazynu Naukowego” słucha prawie 31 tys. słuchaczy, a „Radiowej Akademii Nauk” – 24 tys. słuchaczy - ludzi o szerokich horyzontach, dla których formuła dowiadywania się czegoś nowego przez radio jest wygodna i potrzebna.

Marcin Mazur z Podkarpackiego Amatorskiego Stowarzyszenia Astronomiczno-Astronautycznego od pięciu lat organizuje w Jaśle i okolicach happeningi pod hasłem \"Dogonić Kosmos\". Jego wielokierunkowe działania popiera m.in. generał Mirosław Hermaszewski, który przyjmuje kolejne zaproszenia na organizowane na Podkarpaciu spotkania. Młody pasjonat astronomii i astronautyki pokazuje szerokiej publiczności, jak wiele radości daje obcowanie z nauką, uczy jak właściwie prowadzić obserwacje astronomiczne i pokazuje zastosowania tej dyscypliny w życiu codziennym. Działa na rzecz integracji środowisk lokalnych, a jego głos jest istotny nawet na szczeblu kształtowania polityki kosmicznej państwa.

Wyróżnienia w kategorii \"Prezentacje festiwalu nauki\" przyznano Andrzejowi Gołębiewskiemu z Uniwersytetu Warszawskiego za cykl pokazów „Fizyka dla wszystkich”, Elizie Szulińskiej wraz z zespołem Stowarzyszenia Euforis za imprezę „Dziecięcy Świat Muzyki” oraz Irenie Cieślińskiej z Centrum Nauki Kopernik za wykład „Zabójstwo w Hotelu Hilberta”.

Do niedawna Andrzej Gołębiewski kierował Pracownią Pokazów Wykładowych na Uniwersytecie Warszawskim. Dla niego fizyka jest wszędzie, a prawie każde zagadnienie można obrazować. Symulacje komputerowe? To nie to samo, co zrealizowany w dużym tempie, frapujący pokaz i samodzielnie wykonane doświadczenia.

Andrzej Gołębiewski od 14 lat prezentuje cykl \"Fizyka dla wszystkich\" na warszawskim Festiwalu Nauki. Jego zdaniem, dla popularyzatora ważniejsze powinno być zaszczepienie w widzach ciekawości niż dogłębne wyjaśnienie jakiegoś zjawiska na pokazie. Literatura i internet pozwalają potem pogłębić tę wiedzę. Ale po dodatkowe informacje sięgną ci, których uda się do tego zachęcić.

Warsztaty \"Dziecięcy świat muzyki\" zostały zorganizowane przez Elizę Szulińską i Stowarzyszenie Euforis we współpracy z Sinfonia Varsovia i Teatrem Wielkim Operą Narodową. Pokazały, co wspólnego ma matematyka z muzyką, na czym polega praca dyrygenta i w jaki sposób powietrze przepływa przez instrumenty dęte tak, by można było wydobyć dźwięk. Dla dzieci przygotowano zajęcia pantomimy, rytmiki i baletu, teatru muzycznego. Najmłodsi mogli spróbować swoich sił w grach plastycznych pt. \"Narysuj muzykę\" i napisać \"Szalone partytury”. Na zakończenie warsztatów specjalny koncert zagrała Sinfonia Varsovia.

Irena Cieślińska w wyróżnionym wykładzie mówiła o mrocznych sekretach matematyki. Czy wszystkie nieskończoności są równie nieskończone? Dlaczego odkrywanie tajemnic nieskończoności kosztowało ludzkość co najmniej dwie ofiary śmiertelne i dwóch matematycznych geniuszy straciło najpierw zmysły, a potem życie? Odpowiedzi na te pytania poznawali uczestnicy warsztatów \"Zabójstwo w Hotelu Hilberta”. Skąd taki tytuł? Hotel Hilberta to przykład klasycznego paradoksu - używanego w matematyce. Mamy hotel, w którym jest nieskończenie wiele pokoi, ale wszystkie są zajęte. Przyjeżdża gość i trzeba go w jakiś sposób ulokować. Wówczas pierwszego gościa +przenosi się+ do drugiego pokoju, drugiego do trzeciego i tak kolejno, a tymczasem, ponieważ pierwszy pokój zrobił się pusty, to w nim lokuje się pierwszego gościa.

We wszystkich kategoriach konkursu „Popularyzator Nauki 2010” zgłoszono aż 38 kandydatur.

W tym roku w jury, obok prezesa Polskiej Akademii Nauk, zasiedli: prof. dr hab. Magdalena Fikus, red. Dorota Truszczak, Agnieszka Stefaniak-Hrycko z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz red. Tomasz Trzciński, kierownik serwisu Nauka w Polsce PAP.

Jak zauważyła podczas posiedzenia jury prof. Fikus, wśród tegorocznych zgłoszeń pojawiło się bardzo wiele portali internetowych. W jej opinii warto jednak promować bezpośredni kontakt popularyzatorów nauki z widzami i słuchaczami. Uczona przyznała, że internet dociera do imponującej liczby odbiorców, ale podkreśliła, że podczas spotkania, wykładu lub pokazu można przekazać pasję i fascynację zagadnieniami nauki.

Red. Truszczak zaznaczyła, że na tle wielu portali internetowych, pozytywnie wybijają się te, które tworzone są przez „entuzjastów działających pozytywistycznie”. Jej zdaniem należy docenić wysiłek indywidualny, także w sieci, i odróżnić go od popularyzacji prowadzonej przez osoby silne siłą swoich instytucji.

Zgodziła się z tym poglądem Agnieszka Stefaniak-Hrycko, która dodała, że popularyzacja nauki jest wpisana w misję wielu instytucji naukowych i nienaukowych. Zaznaczyła, że i w takim przypadku zdarzają się organizacje wyjątkowe, których osiągnięcia znacznie przekraczają wymogi regulaminowe i statutowe.

Doceniając oryginalność zrealizowanych już projektów popularyzatorskich oraz umiejętne połączenie działalności edukacyjnej ze społeczną, do przyszłorocznej edycji konkursu jurorzy nominowali dr. Tomasza Samojlika oraz Kawiarnią Naukową Dzieciom.

Przy okazji corocznego spotkania z najlepszymi popularyzatorami nauki serwis Nauka w Polsce postanowił wyróżnić tych rzeczników, którzy w największym stopniu ułatwiają pracę dziennikarzom naukowym PAP. Wyróżnienia otrzymali: Magdalena Ochwat (Uniwersytet Śląski), Natalia Osica (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej) i Marek Pawłowski (Instytut Problemów Jądrowych w Świerku).

PAP – Nauka w Polsce

kol/ ekr/ ula/ agt/ bsz