Ponad 150 lat po odkryciu pierwszej skamieniałości archeopteryksa i 150 mln lat od wyginięcia praptaków, naukowcy niemieccy skłaniają się do przypuszczenia, że pióra nie pojawiły się w związku z lataniem, ale że ich pierwotna funkcja była inna.

Analizy oparte zostały na skamieniałości archeopteryksa, którą odkryto w 2011 r. w Niemczech. Znajduje się ona w prywatnych rękach. Mimo że nie zachowała się czaszka i przednia kończyna, to jednak widoczne są odciśnięte elementy upierzenia, które wzbogacają obraz praptaka.

Jest to tzw. jedenasta skamieniałość archeopteryksa. Nie doczekała się ona jeszcze nazwy własnej. Na zbadanie czeka jeszcze dwunasta skamieniałość, odkryta w 2014 r. Pierwszą skamieniałość praptaka odkryto w 1855 r. niedaleko Riedenburga (Niemcy). Początkowo sklasyfikowano ją jako pterodaktyl. Nosi ona nazwę „Haarlem” od nazwy holenderskiego miasta, gdzie jest obecnie eksponowana.

„Po raz pierwszy możliwe było szczegółowe przebadanie struktury piór na ciele, ogonie i przede wszystkim na nogach” – opisuje Oliver Rauhut z Ludwig-Maximilians-Universitaet (LMU) w Monachium.

Jak dodaje, porównanie z innymi upierzonymi dinozaurami drapieżnymi dowodzi, że upierzenie na różnych częściach ciała znacznie różniło się pomiędzy gatunkami. Może to oznaczać, że pierwotnie pióra nie wyewoluowały w powiązaniu z funkcją latania, ale miały zastosowanie w innych dziedzinach.

U niektórych dinozaurów pióra mogły pierwotnie służyć izolacji cieplnej, ponadto mogły działać jak kamuflaż lub odgrywać rolę godową. Mimo to archeopteryks prawdopodobnie potrafił latać, jego boczne pióra w ogonie mają postać aerodynamiczną.(PAP)

krx/ agt/