Biolodzy twierdzą, że analizowanie poczynań mrówek może pomóc zrozumieć inny fenomen - jak ludzie surfują po internecie.

Jeśli chodzi o mrówki, to pojedynczy osobnik przemieszcza się w przypadkowy sposób szukając pożywienia, ale na pewnym etapie ruchy owadów stają się uporządkowane w wyjątkowo efektywny sposób. "Mrówki mają gniazdo, więc muszą mieć strategię przynoszenia do domu pożywienia, które znajdą - wyjaśnia główna autorka badania Lixiang Li z Uniwersytetu Pekińskiego i Potsdam Institute for Climate Impact Research - Uważamy, że to jest niedoceniany czynnik, który determinuje ich zachowanie".

Zespół badawczy stworzył modele komputerowe na podstawie dostępnych danych o żerowaniu mrówek. Jak ocenili naukowcy, istnieją trzy etapy działań mających na celu znalezienie pożywienia. Najpierw mrówki zwiadowcy krążą w rzeczywiście nieuporządkowany sposób. Kiedy są wyczerpane, wracają do gniazda, ale w momencie, kiedy któraś znajdzie pożywienie w sąsiedztwie, bierze odrobinę ze sobą, pozostawiając ślad w postaci substancji zapachowej - feromonów.

Inne mrówki idą ich śladem i też przynoszą jedzenie do gniazda. Ich ruch jednak nie jest do końca zorganizowany, gdyż na trasie pozostaje niewiele feromonów. Owadów pojawia się dużo, idą różnymi drogami i wracają do gniazda pozostawiając po sobie zapach. I właśnie tutaj czas na optymalizację działań: feromony są ulotne, a więc zapach jest tym silniejszy, im krótsza jest droga. Dlatego więcej mrówek idzie krótszą ścieżką, pozostawiając znaki zapachowe. To powoduje, że tracą mniej czasu i energii, niż gdyby chaotycznie poszukiwały pożywienia.

Co ważne, doświadczenie poszczególnych osobników przyczynia się do ich sukcesu (co było niedoceniane w poprzednich badaniach). Starsze mrówki mają większą wiedzę o otoczeniu gniazda. Podczas zdobywania pożywienia młodsze mrówki raczej się uczą, niż aktywnie biorą w nim udział.

"Jedna mrówka na pewno nie jest bystra, ale ich wspólne działania mam ochotę określić jako inteligentne - powiedział współautor badania Juergen Kurths z poczdamskiego instytutu. - Zasady samoorganizacji znane są na przykładzie ławic ryb, ale u mrówek interesujący jest instynkt naprowadzający je na dom".

Kurths dodaje, że mrówki wspólnie formują efektywną, złożoną sieć. "Jest to coś, co znajdujemy w wielu naturalnych i społecznych systemach" - wyjaśnia. Dlatego zachowania mrówek można przełożyć nie tylko na inne zwierzęta, które potrafią wracać do domu. Wnioski można wykorzystać także do analizowania ludzkich decyzji np. w internecie. (PAP)

mrt/ agt/