Zdaniem autorów pracy jest to o tyle istotne, że w starszym wieku spadek sprawności umysłowej jest zjawiskiem powszechnym i może poważne pogorszyć jakość życia seniorów.

Jak podkreśla główny autor pracy George Rebok z Johns Hopkins University w Baltimore (Maryland, USA), wyniki te wskazują, że trening zdolności umysłowych u osób starszych może wydłużyć ich samodzielne, niezależne funkcjonowanie. Badacz zaznacza, że może to w istotny sposób przyczynić się do obniżenia społecznych kosztów opieki nad staruszkami.

Zespół Reboka przeprowadził badanie o akronimie ACTIVE wśród ponad 2,8 tys. seniorów (wyjściowo o średniej wieku ponad 73 lata). Uczestnicy pochodzili z sześciu miast USA i prowadzili samodzielne życie.

Podzielono ich na cztery grupy, z których trzy przeszły jakiś trening umysłowy, a jedna, tzw. kontrolna, nie przeszła żadnego. Pierwsza grupa ćwiczyła strategie zapamiętywania, m.in. listy słów oraz tekstu. Druga grupa zajmowała się ćwiczeniem rozumowania. W tym celu jej członkowie otrzymywali instrukcje na temat wykonywania zadań mających konkretny schemat, jak np. odczytywanie rozkładu jazdy autobusu, wypełnianie formularzy zamówień. Osoby z trzeciej grupy praktykowały szybsze przetwarzanie informacji. Uczyły się tego przy pomocy programu komputerowego stworzonego do trenowania szybkiej identyfikacji i lokalizacji informacji wizualnych. Jest to przydatne np. przy wybieraniu numeru telefonu czy reagowaniu na zmiany w ruchu ulicznym podczas kierowania samochodem.

W ciągu 5-6 tygodni przeprowadzono 10 sesji zajęć po 60-75 minut, w małych grupach. Część badanych wzięło dodatkowo udział w kilku treningach tzw. wspomagających – 11 oraz 35 miesięcy później.

U osób z wszystkich trzech grup, które przeszły trening umysłowy zaobserwowano natychmiastową poprawę ćwiczonych umiejętności, w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej. Efekty te utrzymywały się przez pięć lat, a u seniorów, którzy trenowali rozumowanie i szybkie przetwarzanie informacji – nawet przez 10 lat.

Po 10 latach uczestnicy treningów mieli też mniejsze – niż osoby z grupy kontrolnej – problemy z codziennymi aktywnościami, takimi jak prace w domu, zażywanie leków zgodnie z zaleceniami, używanie telefonów, korzystanie z komunikacji publicznej, robienie zakupów i radzenie sobie z pieniędzmi. Około 60 proc. z nich funkcjonowało poziomie zbliżonym do wyjściowego lub lepszym, podczas gdy w grupie kontrolnej odsetek ten wyniósł 50 proc.

“Wykazanie, że pozytywne efekty takiego treningu utrzymują się nawet przez 10 lat jest zadziwiające, ponieważ sugeruje, że dość skromna interwencja może mieć stosunkowo długotrwałe skutki wykraczające poza to, czego można by racjonalnie oczekiwać" – komentuje dr Rebok.

Dodatkowe, tzw. wzmacniające treningi przyczyniły się do jeszcze większej długotrwałej poprawy w zakresie rozumowania oraz szybszego przetwarzania informacji.

W przyszłości zespół dr. Reboka chce sprawdzić, czy podobne zajęcia mogą pomóc zachować starszym ludziom zdolność bezpiecznego prowadzenia pojazdów na drodze. Naukowcy liczą, że więcej treningów prowadzonych przez dłuższy czas będzie mieć jeszcze korzystniejszy wpływ na funkcjonowanie osób w podeszłym wieku.

Współautor pracy dr Frederick W. Unverzagt zwraca z kolei uwagę, że warto będzie też sprawdzić czy połączenie treningów umysłowych z prozdrowotnymi zmianami stylu życia, jak zwiększenie aktywności fizycznej i zmiana diety, nie przyniosą jeszcze większych korzyści seniorom. (PAP)

jjj/ agt/