Dotychczas, dzięki zastosowaniu nowoczesnych, nieinwazyjnych metod prospekcji archeologicznej, badacze odkryli m.in. przypuszczalny zarys rynku, przebieg traktów komunikacyjnych i rozpoznali część układu urbanistycznego.

„Głównym celem obecnych działań na polach pod Zamkiem Dybowskim jest uchwycenie granic Nieszawy, aby całe stanowisko mogło zostać wpisane do rejestru zabytków. Dlatego prospekcja prowadzona jest szerokopłaszczyznowo – badania z zastosowaniem metody magnetycznej mają objąć obszar co najmniej 12 ha” – wyjaśnia Piotr Wroniecki, kierownik badań.

Badacze skupią się nad próbą wykrycia północnej pierzei rynku oraz nadbrzeża, które mogą przypuszczalnie znajdować się na niedostępnych w zeszłym roku terenach. Z pomocą metod geofizycznych możliwe jest ujrzenie spoczywających pod ziemią reliktów wałów czy fos. Określenie maksymalnego zasięgu występowania obiektów związanych ze średniowieczną Nieszawą może umożliwić służbom konserwatorskim wszczęcie oficjalnych procedur mających na celu otoczenie stanowiska ochroną. Zakończenie prac przewidziane jest na połowę września.

Archeolodzy planują również wykonać projekt popularyzatorski. To inicjatywa polegająca na wyprodukowaniu filmu dokumentalnego na temat wspólnej historii Torunia i Nieszawy, dwóch rywalizujących miast oraz samych badań. W chwili obecnej poszukiwani są sponsorzy realizacji tej produkcji.

Historia Nieszawy sięga już XIII wieku, kiedy to została nadana Krzyżakom przez Konrada I Mazowieckiego w 1228 roku (dziś miejscowość Mała Nieszawka). Na przestrzeni ponad 200 następnych lat lokalizacja miasta zmieniała się dwukrotnie. Po klęsce pod Grunwaldem, Krzyżacy zostali zmuszeni do zburzenia komturii i zamku, jednak już w 1424 roku Władysław Jagiełło ulokował Nową Nieszawę naprzeciwko Torunia. Próby wykrycia pozostałości archeologicznych po średniowiecznym mieście rozpoczęto pod koniec XX wieku. W 1998 r. rozpoczęto badania archeologiczne pod kierownictwem Lidii Grzeszkiewicz-Kotlewskiej. Kolejnym etapem rozpoznania struktury średniowiecznego miasta stało się zastosowanie metod nieinwazyjnych, kiedy w wyniku prospekcji lotniczej prowadzonej w latach 2001-2011 przez Wiesława Stępnia, udało się uchwycić wyróżniki wegetacyjne obrazujące część układu urbanistycznego i przybliżoną lokalizację miasta.

Badania w 2012 i 2013 roku zostały dofinansowane przez Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, oddział w Łodzi oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu Dziedzictwo kulturowe - Ochrona zabytków archeologicznych, realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Projekt objęty jest patronatem honorowym burmistrza miasta Nieszawy Mariana Tołodzieckiego.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/