Podczas konferencji omawiane będą listy chronionych gatunków, warunki czynnej ochrony i potencjalne zagrożenia dla ginących i rzadkich gatunków tych symbiotycznych organizmów.

Organizatorami konferencji są naukowcy z Zakładu Biologii i Ochrony Przyrody z Zamiejscowego Wydziału Kultury Fizycznej (ZWKF w Gorzowie) AWF w Poznaniu i Nadleśnictwo Lubsko.

Wezmą w niej udział specjaliści reprezentujący renomowane polskie i zagraniczne uczelnie. Wśród uczestników znajdą się naukowcy z Wielkiej Brytanii, Rosji, Słowacji, Niemiec i Węgier, w tym jeden z największych światowych autorytetów w tej dziedzinie prof. Mark Seaward z Uniwersytetu Bradford w Wielkiej Brytanii. Przedsięwzięcie wspiera kilku sponsorów.

„Konferencja będzie okazją do wymiany doświadczeń i wyników prac badawczych prowadzonych w wielu ośrodkach naukowych. Z naszych wieloletnich obserwacji wynika, że można skutecznie chronić te wyjątkowe organizmy. W Lubuskiem sprzyja temu poprawa jakości powietrza, a dzięki współpracy z leśnikami można zadbać o najcenniejsze stanowiska porostów, a tych w regionie przybywa” - powiedział PAP dr Piotr Grochowski z ZWKF w Gorzowie.

Grochowski dodał, że ochrona porostów jest ważna, gdyż - pomimo umiejętności przystosowania się do życia w najbardziej skrajnych warunkach (na korze drzew i na drewnie, na głazach, murach, piaszczystej glebie itd.) - należą one do najbardziej zagrożonych grup organizmów. Spośród znanych z terenu naszego kraju około 1600 gatunków nadal ponad 55 proc. znajduje się na „Czerwonej Liście Porostów Zagrożonych i Wymarłych w Polsce”.

Najważniejszą przyczyną wymierania porostów jest pogarszanie się stanu sanitarnego powietrza. Składnikami zanieczyszczeń powietrza eliminującymi porosty są przede wszystkim spaliny samochodowe oraz dwutlenek siarki i tlenki azotu emitowane z kominów zakładów przemysłowych i domów mieszkalnych.

„Szczególna wrażliwość porostów na zanieczyszczenia powietrza jest podstawą lichenoindykacji, czyli oceny czystości powietrza na podstawie składu gatunkowego porostów nadrzewnych. Jest to bardzo znacząca metoda, ponieważ daje obraz oddziaływania zanieczyszczeń na cały lokalny świat organizmów żywych, do których przecież zalicza się także człowiek” - powiedział PAP dr hab. prof. AWF Ludwik Lipnicki z ZWKF w Gorzowie.

Jak wyjaśnił, posiadając umiejętność rozpoznawania porostów w terenie, badacz może w bardzo dużym przybliżeniu określić stan czystości powietrza, a prowadząc obserwacje przez wiele sezonów, z pewnością zauważy kierunki zmian w tym zakresie. Wymieranie porostów stało się podstawowym argumentem potwierdzającym tezę o konieczności obejmowania ich ochroną.

Porosty są organizmami bardzo pospolitymi i jednocześnie mało znanymi. Należą do królestwa grzybów. Nie posiadają organów, tzn. łodyg, liści, korzeni itd. – dlatego ich ciało nazywa się plechą. Składają się z dwóch komponentów: strzępek grzyba i komórek glonu, które żyją ze sobą w symbiozie. Taka forma współżycia powoduje, że są wszędobylskie – osiedlają się na glebie (epigeity), korze drzew (epifity), na drewnie (epiksyle) oraz na podłożu skalnym (epility), w tym na betonie, cegłach itp.

Plechy porostów są znajdowane także na tak skrajnie niedostępnych dla innych organizmów podłożach jak żelazo, pozostałości po przedmiotach skórzanych, a nawet plastikowych.

Porosty są zróżnicowane pod względem wielkości plechy, jej kształtów i kolorów. Najmniejsze mają rozmiary mikroskopijne, nitkowate plechy niektórych brodaczek mogą osiągać kilka metrów, jeszcze inne tworzą rozetki o powierzchni kilkudziesięciu lub kilkuset centymetrów kwadratowych. Organizmy te są jednymi z podstawowych ogniw łańcuchów pokarmowych, na końcu których znajdują się organizmy o znacznych rozmiarach. Inna, niezwykle ważna ich funkcja to regulacja stosunków wilgotnościowych w zbiorowiskach leśnych.

Konferencja połączona z 26. Zjazdem Lichenologów Polskich odbędzie się w Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich. W ramach sesji naukowych zaplanowano wygłoszenie ponad 30 referatów naukowych. Lichenolodzy wezmą także udział w sesji terenowej - odwiedzą kilka cennych stanowisk porostów znajdujących się na terenie Nadleśnictwa Lubsko.

PAP - Nauka w Polsce

mmd/ mlu/ agt/