Prof. Vetulani o tym, jak mózg odbiera sztukę

<strong>O tym, że mózg potrafi odróżnić piękno od brzydoty i że zajęcia artystyczne zwiększają skuteczność nauki w innych dziedzinach, opowiadał prof. Jerzy Vetulani - neurobiolog z Instytutu Farmakologii Polskiej Akademii Nauk</strong>. Jego wykład o relacjach między mózgiem a sztuką odbył się w Warszawie w ramach festiwalu &quot;Science &amp; Art in Europe&quot;.

Czy sztukę mogą tworzyć również zwierzęta - zadał pytanie profesor? I powołał się na dwa przykłady: ptaka altannika, który ozdabia swoje gniazdo zebranymi niebieskimi przedmiotami, aby zainteresować sobą samicę oraz małpy, m.in. orangutany, które potrafią malować obrazki, posługując się się pędzlem i farbami.

Jednak, zdaniem profesora, o tworzeniu dzieł artystycznych można mówić jedynie u homo sapiens. Jedną z różnić między człowiekiem a zwierzęciem jest bowiem to, że mózg zwierzęcia nie umie postrzegać piękna.

Vetulani przypomniał doświadczenie, które przeprowadzili w 2004 roku profesor Semir Zeki w University College w Londynie i Hideaki Kawabata z Uniwersytetu w Kagoszimie. Na początku naukowcy ci poprosili grupę osób o ułożenie obrazków w kolejności od najładniejszego do najbrzydszego. Na tej podstawie określili, co jest ładne, co brzydkie. Następnie innej grupie pokazali osiem obrazków, z których sześć było ładnych, jeden neutralney i jeden brzydki. Potem odwrócili proporcje i pokazali widzom sześć obrazków brzydkich, jeden neutralny i jeden ładny. Okazało się, że jeśli znienacka pokazuje się obrazek ładny, reagują inne części mózgu, niż gdy pokaże się obrazek brzydki. A to może oznaczać, że ludzki mózg potrafi odróżnić piękno od brzydoty.

Według neurobiologa, wśród cech, które człowiek na ogół uznaje za piękne są: symetria, cechy świadczące o możliwościach reprodukcyjnych, naturalność i proporcjonalność. Na podstawie doświadczeń ustalono, że człowiek za piękne uważa to, co jest zbudowane według starożytnej zasady złotego podziału.

W trakcie swojego wystąpienia prof. Vetulani tłumaczył również, że rozwijanie umiejętności artystycznych prowadzi do zwiększenia skuteczności uczenia się w innych dziedzinach. Powołał się przy tym na doświadczenie, w którym w amerykańskiej szkole - zajmującej niskie pozycje w rankingach szkół - wprowadzono obowiązkowe zajęcia ze sztuki. Odbywały się one codziennie i trwały godzinę. Podczas nich uczniowie dyskutowali o architekturze, mieli projektować i budować swoje własne konstrukcje oraz fotografować je. W ten sposób ćwiczyli kreatywność i rozwijali wrażliwość artystyczną. Okazało się, że w ciągu kilku lat od wprowadzenia takich zajęć, uczniowie zaczęli osiągać coraz lepsze wyniki w nauce i szkoła zdobywała coraz większe, wyższe nawet niż się po doświadczeniu spodziewano, noty w rankingach.

Jak dodał prelegent, w czasie tworzenia czy odbioru sztuki w człowieku uruchamia się uwaga - jeden z procesów poznawczych, potrzebny w procesie rozwoju umysłowego. Uczenie się sztuki zwiększa poziom motywacji i rozwija. Dlatego, zdaniem profesora, zajęcia artystyczne - rysowanie, gra na instrumentach, udział w przedstawieniach - są bardzo ważne we wczesnym dzieciństwie, bo mają wpływ na rozwój zdolności umysłowych młodych ludzi.

***

Prof. Vetulani jest laureatem licznych wyróżnień, m.in. Międzynarodowej Nagrody Anna Monica za pracę nad depresją, nagrody Prezesa Rady Ministrów za całokształt dorobku naukowego i Medalu im. Jędrzeja Śniadeckiego Polskiej Akademii Nauk.

Jego najczęściej cytowane prace dotyczą hipotezy tzw. beta-downregulacji depresji. Pracuje również nad farmakologią pamięci i uzależnień.

Festiwal "Science & Art in Europe" organizowany jest przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej we współpracy z innymi polskimi i niemieckimi organizacjami wspierającymi naukę. LT

PAP - Nauka w Polsce

agt/ kap/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Fot. Adobe Stock

    Dr Feleszko: dzieci uczulają się na alergeny pokarmowe przez skórę

  • Fot. Adobe Stock

    Eksperci: nawet 1,5 mln osób w Polsce nie wie, że ma astmę i nie leczy się, tracąc szansę życie w komforcie

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera