Od dawna już naukowców intrygowały aerodynamiczne zdolności pająków. Nawet Karol Darwin dziwił się, w jaki sposób setki małych stworzeń dolatywały do jego statku Beagle i z niemałą prędkością odlatywały z niego w bezwietrzne dni.

Specjaliści porównywali te umiejętności do lotu balonem – pająki mogą pokonać tysiące kilometrów na wstążkach swojej nici, która unosi je na wietrze.

Jednak obserwacje takich podróży bezwietrzne dni zmusiło naukowców do poszukiwań innych mechanizmów umożliwiających pajęcze loty.

Badacze z University of Bristol twierdzą, że znaleźli rozwiązanie tej zagadki.

„Wiele pająków podróżuje z wykorzystaniem wielu nici rozłożonych w kształcie przypominającym śmigło wentylatora, co sugeruje istnienie elektrostatycznej odpychającej siły” - wyjaśnia dr Erica Morley, autorka pracy opublikowanej w piśmie „Current Biology”.

„Obecne teorie nie potrafią wyjaśnić podróży pająków tylko z uwzględnieniem wiatru. Dlaczego w niektóre dni wiele pająków unosi się w powietrzu, podczas gdy w inne nie wznoszą się prawie żadne. Chcieliśmy sprawdzić, czy istnieją inne zewnętrzne siły oprócz aerodynamicznych, które umożliwiałyby taki lot, a także jakiego systemu zmysłów pająki mogą używać, aby je wykryć” - opowiada badaczka.

Jej zdaniem pająki wykorzystują elektryczność atmosfery, którą - podobnie jak pola elektryczne otaczające materię - wykrywa wiele owadów.

Jak podają badacze, np. trzmiele wyczuwają pola elektryczne między nimi a kwiatami, a pszczoły wykorzystują elektryczne ładunki w komunikacji.

Choć pajęczą nić uważa się za elektryczny izolator, to nowy eksperyment pokazał, że pająki reagują właśnie na elektryczne pole.

Badacze poddali pająki z rodziny osnuwikowatych działaniu kontrolowanego laboratoryjnie pola elektrycznego, które przypominało to, jakie można spotkać w atmosferze.

Zauważyli, że pod działaniem pola pająki zaczynają poruszać się w górę, a kiedy jest ono wyłączone – w dół, co pokazuje, że mogą one latać pod wpływem właśnie pól elektrycznych.

„Dotąd siły związane z wiatrem i prądami termalnymi uważano za odpowiedzialne za ten rodzaj ruchu, ale pokazaliśmy, że pola elektryczne o sile spotykanej w atmosferze mogą umożliwić pająkom podróż i dostarczyć siły nośnej przy braku ruchu powietrza. Oznacza to, że zarówno pola elektryczne, jak i ruch powietrza mogą zapewnić pająkom siłę potrzebną do lotów w naturze” - twierdzi dr Morley.

Odkrycie jest ważne nie tylko dla nauki o pająkach. W podobny sposób podróżuje też wiele gąsienic i roztoczy.

W dalszych eksperymentach naukowcy chcą więc przyjrzeć się innym zwierzętom, a także lepiej zbadać właściwości pajęczej nici i przeprowadzić badania w naturalnych warunkach.

Więcej informacji: https://www.cell.com/current-biology/pdfExtended/S0960-9822(18)30693-6

Materiał wideo: https://www.youtube.com/watch?v=GRrUxi6d7so&feature=youtu.be

(PAP)

mat/ agt/