Temat sytuacji instytutów naukowych PAN wpisuje się w trwające w resorcie nauki prace nad nowelą ustawy o PAN. I choć sytuacja finansowa w instytutach jest różna – bo są i bogatsze, i biedniejsze – to średnio nie jest dobrze – wskazywali reprezentanci środowiska w tekście PAP z 18 maja.

Dodawali, że zasadniczym problemem jest wysokość otrzymywanej subwencji, która czasem mimo wysokiej kategorii naukowej jednostki nie wystarcza nawet na wynagrodzenia. Wskazywali też, że brakuje dodatkowych środków na ustawowe podwyżki dla pracowników instytutów - w przeciwieństwie do uczelni.

O sprawę sytuacji finansowej instytutów PAP zapytała więc Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Jak podano w przesłanej przez biuro prasowe odpowiedzi, "MNiSW dostrzega głosy płynące ze środowiska zrzeszonego w instytutach PAN i aktywnie poszukuje rozwiązań zgłaszanych problemów". Jako przykład wskazano ubiegłoroczne zwiększenie subwencji instytutów o 190 mln zł oraz jednorazowe zwiększenie o 100 mln zł. "Był to historycznie najwyższy wzrost nakładów na finansowanie bieżącej działalności statutowej instytutów naukowych PAN rok do roku" – czytamy.

Jak poinformowano, w bieżącym roku instytuty PAN zostały wyłączone z reguły 2 proc. wzrostu subwencji, a alokacja środków wyniosła 105 proc., co jest możliwe dzięki dodatkowym środkom w wysokości 35 mln zł. Innymi słowy, łącznie wzrost subwencji dla wszystkich instytutów naukowych PAN wyniesie w tym roku 5 proc. w odniesieniu do 2024 roku.

Nie oznacza to jednak, że każdy instytut otrzyma subwencję wyższą o 5 proc., ponieważ dyspozycja środków odbywa się na podstawie algorytmu. Dlatego też konkretne instytuty PAN mogą liczyć na wzrost w granicach 0-10 proc. – podał resort nauki. Zapewniono jednocześnie, że "żaden z instytutów PAN nie doświadczył spadku subwencji".

W informacji podano również, że decyzja w zakresie przekazania instytutom naukowym PAN środków finansowych związanych z 5-procentową waloryzacją wynagrodzeń w sferze budżetowej zostanie podjęta w trakcie bieżącego roku budżetowego, "w miarę dostępności środków w budżecie i po przeanalizowaniu możliwości pokrycia z budżetu MNiSW długofalowych skutków tego wsparcia".

Jednocześnie wskazano, że MNiSW rozpoczęło rozmowy z Ministerstwem Finansów w sprawie systemowego objęcia instytutów PAN rozwiązaniami obowiązującymi w sferze budżetowej w zakresie wynagrodzeń.

Instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk wchodzą w strukturę PAN – obok korporacji (prezydium, zgromadzenia, oddziałów, wydziałów i komitetów), pomocniczych jednostek naukowych i innych jednostek administracyjnych. Choć 69 instytutów (liczba wg bazy Radon) tworzy sieć, to każdy z nich jest osobnym bytem mającym osobowość prawną. Głosem środowiska jest Zgromadzenie Dyrektorów Instytutów Naukowych PAN (organ doradczy prezesa, zapisany w statucie akademii, choć w noweli ma wejść również w zapisy ustawowe i stać się nowym organem w strukturze korporacji).

Nad opracowaniem założeń nowelizacji ustawy o Polskiej Akademii Nauk od kilku miesięcy pracuje zespół złożony z przedstawicieli: resortu nauki, prezydium PAN, instytutów i pracowników. Na początku czerwca, po czwartym takim spotkaniu, wiceministra nauki Karolina Zioło-Pużuk oceniła, że postęp w wypracowywaniu kompromisów jest "zauważalny". Prace legislacyjne nad pierwszą nowelizacją ustawy o PAN planowane są na okres letni.(PAP)

Nauka w Polsce

akp/ bar/ ktl/