Mukowiscydoza jest ciężką, przewlekłą chorobą o podłożu genetycznym. Wywoływana jest przez mutacje w genie CTFR, kodującym białko kluczowe w transporcie jonów chloru. Wynikiem mutacji jest wytwarzanie bardzo gęstego i lepkiego śluzu, który łatwo się gromadzi i zatyka oskrzela oraz przewody trzustkowe, transportujące enzymy trawienne do jelit.

Prowadzi to do trudności z oddychaniem oraz zaburzeń w trawieniu i przyswajaniu pokarmu. Częste i ciężkie zapalenia płuc z czasem niszczą tkankę płucną, co prowadzi do niewydolności oddechowej i przedwczesnej śmierci.

Azotan sodu może neutralizować bakterie Pseudomonads aeruginosa, które atakują płuca chorych na mukowiscydozę. Bakterie rozwijają się w gęstym śluzie zalegającym w płucach, a ich zmutowane formy są odporne na konwencjonalne antybiotyki. Pod wpływem bakterii i tak gęsty śluz jeszcze się zagęszcza i jest wyjątkowo trudny do odkrztuszenia. Śluz jednocześnie ochrania Pseudomonas przed komórkami układu immunologicznego. Białe krwinki wydzielają do dróg oddechowych toksyny, które uszkadzają płuca.

Jednak ta sama mutacja, która uodparnia groźne Pseudomonas na antybiotyki, czyni je wrażliwymi na azotan sodu. Jak wykazały testy, zmutowana bakteria nie potrafi unieszkodliwiać azotanów.

Ponieważ w ludzkim organizmie azotan sodu rozkłada się bardzo powoli, powinny wystarczyć jego niewielkie dawki. Opracowanie skutecznej i bezpiecznej metody leczenia jeszcze potrwa - związek może być szkodliwy także dla nas. Być może skuteczny okaże się azotan sodu w postaci aerozolu.

Jak dotąd związek stosuje się w medycynie głównie zewnętrznie - do leczenia brodawek i grzybicy stóp, a wewnętrznie jako odtrutkę na zatrucie cyjankami (wtedy nie ma czasu na przejmowanie się szkodliwymi działaniami azotanu). PMW

PAP - Nauka w Polsce

bsz