Wszyscy się od siebie różnimy. Skąd się biorą różnice? Na to pytanie odpowiada genetyka zachowania - dyscyplina z pogranicza genetyki i psychologii. Genetycy zachowania zajmują się ustalaniem, w jakim stopniu różnice między ludźmi determinowane są przez geny, a w jakim przez inne czynniki. W Polsce badania z zakresu genetyki zachowania prowadzone są w <a href="www.icgz.uw.edu.pl.">Interdyscyplinarnym Centrum Genetyki Zachowania</a> na Uniwersytecie Warszawskim (ICGZ) od 1998 roku.
”Kiedy pod koniec XIX wieku sir Francis Galton (1822–1911), prowadząc badania nad dziedziczeniem geniuszu zastanawiał się, co ma na człowieka większy wpływ: natura czy wychowanie (nature or nurture), nie przypuszczał zapewne, że wywoła spór wokół tego problemu trwający dziesiątki lat. Galton koncentrował się na dwóch głównych źródłach różnic między ludźmi, jakimi są geny i środowisko, przypisując podstawowe znaczenie czynnikom genetycznym. To właśnie z badań zapoczątkowanych przez Galtona wywodzi się współczesna genetyka zachowania.– mówi dyrektor Centrum prof. dr hab. Włodzimierz Oniszczenko, dyrektor (ICGZ).
Genetyka zachowania to nauka interdyscyplinarna. Badania prowadzone są w zespołach, złożonych z przedstawicieli różnych dyscyplin, nie tylko psychologów i genetyków, ale również etologów, psychiatrów, psychofarmakologów, matematyków, statystyków i – w coraz większym stopniu - informatyków.
Podstawową metodą badawczą stosowaną przez genetyków zachowania jest tzw. metoda bliźniąt. Polega ona na porównywaniu stopnia podobieństwa do siebie bliźniąt jedno- i dwujajowych (ich genetyczne podobieństwo wynosi odpowiednio 100 i 50 procent).
Odmianą tej metody jest porównywanie bliźniąt wychowywanych razem i oddzielnie (jeśli żyjące w różnych środowiskach bliźnięta mają wspólne cechy to znaczy, że czynnikiem decydującym o zachowaniu są geny).
W innej metodzie - studiów rodzinnych - porównuje się wzajemne podobieństwo osób spokrewnionych genetycznie, natomiast w metodzie tzw. adopcyjnej bada się podobieństwo między dziećmi i przybranymi rodzicami.
W genetyce zachowania stosuje się także metody genetyki molekularnej. „Jeżeli już wiemy, że geny wpływają na dane zachowanie, to za pomocą genetyki molekularnej identyfikujemy geny warunkujące to zachowanie i wykazujemy związki (asocjacje) pomiędzy genami, a cechami” – mówi Oniszczenko.
„Po obecnym zachłyśnięciu się metodami, w przyszłości punkt ciężkości badań przesunie się zapewne w kierunku badania mechanizmów wpływu środowiskowego na jednostkę” – uważa prof. Oniszczenko.
„W mediach pojawia się wiele dyskusji o tym, co się stanie, jeśli poznamy więcej powiązań pomiędzy genami a zachowaniami. Istnieje obawa, że pojawi się pokusa eugeniki, czyli ulepszania gatunku. To jest oczywiście futurologia, ale przecież wielokrotnie zdarzało się, że to, co wydawało się niemożliwe, stawało się możliwe. Za jakiś czas rodzice mogą sobie życzyć ulepszenia swoich dzieci. Kto wie, jeśli będziemy mieli dostateczną wiedzę na temat poszczególnych genów i opanujemy technikę ich identyfikacji metodami inżynierii genetycznej... Technologie rozwijają się tak szybko, że to może być realne” - zaznacza.
PAP - Nauka w Polsce, Eliza Kokoszycka
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
